Β1-Β2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

                          

                       ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ

"Εικονομαχία "είναι ο όρος που προσδιορίζει το κίνημα που στράφηκε κατά της κατασκευής και της λατρείας των εικόνων που απεικόνιζαν τον Θεό ή τους Αγίους . Το αντίθετο κίνημα ήταν αυτό της εικονολατρίας .

Η βυζαντινή εικονομαχία ξεκίνησε στις αρχές του 8ου αιώνα  (726 ή 730) από τον Λέοντα τον Γ τον Ίσαυρο , διακόπηκε περίπου 60 χρόνια μετά από  την αντιβασίλισσα  Ειρήνη την Αθηναία ,( Σύνοδος της Νικαίας / Κυριακή της Ορθοδοξίας ) αποκαταστάθηκε στις αρχές του 9ου αιώνα (815)από τον Λέοντα τον Ε και απαγορεύτηκε δια παντός στα μισά του 9ου αιώνα (843) από την αντιβασίλισσα Θεοδώρα .

Πολλές οι ερμηνείες που δόθηκαν στην Εικονομαχία :

Καθαρά Θεολογική (Είναι δυνατόν να απεικονιστεί ο Θεός;)

Οικονομική /κοινωνική (Σύγκρουση μεταξύ ανώτερων και κατώτερων τάξεων )

Στρατιωτική ( να μην δυσαρεστηθούν οι ανατολικοί πληθυσμοί της Αυτοκρατορίας και αυτομολήσουν προς τους Άραβες ).

Πολιτισμική (Σύγκρουση μεταξύ Ελληνικού και Ανατολικού Πολιτισμού που συνυπήρχαν στην Αυτοκρατορία )

Εικόνα : Λατρευτική ζωγραφιά , συνήθως πάνω σε ξύλο που απεικονίζει τον Χριστό ή Αγίους  , ιδιαίτερα στην Ορθόδοξη Εκκλησία .

Η νεοπλατωνική- χριστιανική σύλληψη για τη σχέση εικόνας προτύπου προσπαθεί να δείξει ότι: όπως ο κόσμος, ο αυτοκράτορας και η αυτοκρατορία ήταν ατελείς αντανακλάσεις του βασιλείου των ουρανών, έτσι και η εικόνα ήταν ατελής αντανάκλαση του προτύπου της. Το κάλλος της εξαρτάται από το πρότυπο, μετέχει σε αυτό και αυτό εκφράζει, μετριάζοντας την απόσταση ανάμεσα στον Θεό και τον υλικό κόσμο. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα άλλωστε των εικονόφιλων ήταν η διδακτική λειτουργία της εικόνας και η δυνατότητά της να φέρνει τους πιστούς κοντά στον Θεό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η λατρεία εξαντλείται σε αυτή την ίδια. 

Οι εικονόφιλοι, μέσω της ενσάρκωσης και της σημαντικής παιδαγωγικής και συγκινησιακής λειτουργίας της εικόνας, υποστήριξαν την εικονοποιία και τη σημασία του ανθρώπινου στοιχείου στη λατρεία. Οι εικονοκλάστες, προσπαθώντας και αυτοί να πλησιάσουν το θείο, υποστήριξαν μια πιο καθαρή/πνευματική προσέγγιση που αφήνει πίσω το ανθρώπινο στοιχείο, άρα και τις απεικονίσεις.

Μετά την Σύνοδο του 787 επιβλήθηκαν πρότυπα στην αναπαράσταση των μορφών των αγίων και των σκηνών (εικονογραφικοί τύποι ). Ωστόσο στο Ορθόδοξο δόγμα δεν υπάρχουν κανόνες  σχετικά με την Θρησκευτική ζωγραφική .

Οι πρωιμότερες εικόνες που σώζονται (Ι. Μ. Σινά ) και χρονολογούνται τον 6ο αιώνα  είναι ζωγραφισμένες σε ύφος που παραπέμπει στα νεκρικά αιγυπτιακά πορτρέτα της Ρωμαϊκής Περιόδου , τα περίφημα Φαγιούμ , τα οποία ήταν ρεαλιστικά .