ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 

Μάθημα 

Τετάρτη, 3 Ιουνίου 2020

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/1-2-e.html

1) Γλυπτική 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/art/page_151.html

2) Ζωγραφική ( Φαγιούμ)

https://www.google.com/search?q=%CE%A6%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%85%CE%BC&sxsrf=AOaemvI6giPH8ejPUJbLLzdUhPNWcdMi9g:1631657483189&source=lnms&tbm=isch&sa=X&sqi=2&ved=2ahUKEwibyrjlvf_yAhWV_7sIHcCiDE4Q_AUoAXoECAEQAw&biw=1536&bih=722

Η τεχνική

Άριστα διατηρημένα εξαιτίας του ξηρού κλίματος της αιγυπτιακής ερήμου, τα πορτραίτα Φαγιούμ είναι ζωγραφισμένα είτε με την εγκαυστική τεχνική ή με την τεχνική της τέμπερας. Οι τεχνικές αυτές προέρχονται από την αρχαιοελληνική ζωγραφική παράδοση, που συνεχίστηκε στις πρωτοχριστιανικές εγκαυστικές εικόνες που φυλάσσονται σήμερα στη μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά.

Η εγκαυστική τεχνική χαρακτηρίζεται από το λιωμένο κερί που, με τη βοήθεια του «καυτηρίου», του πινέλου ή του «κέστρου», απλωνόταν πάνω στο ξύλο ή το πανί που έπρεπε να ζωγραφιστεί. Το κερί απλωνόταν ομοιόμορφα στη ζωγραφική επιφάνεια και πάνω του ο καλλιτέχνης εκτελούσε την παράσταση που επιθυμούσε. Στο έργο σε αρκετές περιπτώσεις και ανάλογα με την οικονομική επιφάνεια του νεκρού χρησιμοποιούνταν φύλλα χρυσού, με τα οποία αποδίδονταν διακοσμητικοί στέφανοι και κοσμήματα.

Το πορτρέτο οφείλει τη δημιουργία του στη θέληση του ανθρώπου να δαμάσει τον θάνατο. Για να εξορκίσουν τον βαθύτατα αγωνιώδη αφανισμό του σώματος λόγω της φυσικής αποσύνθεσης, οι αρχαίες κοινωνίες στηρίχθηκαν σε δύο τεχνικές: την ταρίχευση του σώματος και την κατασκευή της μάσκας που τοποθετείται πάνω στο πρόσωπο του νεκρού.

Η εικόνα αυτή, μόνιμη, αναλλοίωτη και ιδανική, είναι πλέον το καινούργιο πρόσωπο εκείνου ο οποίος βρίσκεται στον κάτω κόσμο. Λίγο ενδιαφέρει αν η όψη του νεκρού δεν ήταν ακριβώς η ίδια κατά τη διάρκεια της ζωής του: ο ατάραχος και γαλήνιος χαρακτήρας της μάσκας είναι πολύ πιο σημαντικός από την αναζήτηση της ομοιότητας. Το σπάραγμα από το αιγυπτιακό φέρετρο (τέλος της 2ης π. Χ. χιλιετηρίδας) με τα ολάνοιχτα μακιγιαρισμένα μάτια είναι ένας μοναδικός «κάτοχος ζωής».

Δίπλα του ένα πορτρέτο ζωγραφικό, φιλοτεχνημένο επίσης στην Αίγυπτο, αλλά χίλια χρόνια αργότερα: η ταφική τους χρήση είναι παρόμοια αλλά η σχέση τους με την ατομικότητα διαφέρει ριζικά. Φιλοτεχνήθηκε πιθανότατα όταν το άτομο που κατοικούσε στην περιοχή των Θηβών, μεταξύ 150 και 200 μ. Χ., ήταν ακόμη εν ζωή. Μετά τον θάνατό του το πορτρέτο αυτό τοποθετήθηκε στη μούμια του και σταθεροποιήθηκε πολύ προσεκτικά ανάμεσα σε ταινίες. Η αιγυπτιακή παράδοση (να δοθεί στον νεκρό ένα πρόσωπο για την αιωνιότητα) συγχωνεύεται εδώ με τα ελληνορωμαϊκά έθιμα όπου η ανάγκη της μοναδικότητας του ατόμου απαιτεί την αναζήτηση της φυσικής ομοιότητας. Η νεαρή αποθανούσα δεν πρέπει

να είναι αποδεκτή μόνον από τους θεούς αλλά χρειάζεται να αναγνωριστεί και από τους απογόνους της, για να διασφαλιστεί η μνήμη της στους αιώνες.

---------------------------

3) Ψηφιδωτά 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/hellenistic/page_025.html

Ελληνιστικά Γράμματα :

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/

Φάνη Κακριδή , Γράμματα και Τέχνες 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/grammatologia/page_060.html

 Δραματική ποίηση

Οι θεατρικές εκδηλώσεις (διονυσιακές γιορτές, θεατρικοί αγώνες κλπ.) συνεχίζονται. Δράματα γράφονται και παριστάνονται πολλά. Στις επικράτειες των Διαδόχων χτίζονται πλήθος καινούργια θέατρα, ανάμεσά τους και το θέατρο στην Έφεσο, που χωρούσε 20.000 θεατές.[164] Οι ηθοποιοί και οι άλλοι περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται είναι τώρα επαγγελματίες, συγκροτούν θιάσους και περιοδεύουν παρουσιάζοντας έργα κλασικά και νεότερα.

Η στενή σχέση του θεάτρου με τη δημοκρατία είναι γνωστή (σ. 91-2), και θα το περιμέναμε η ποιότητα της θεατρικής παραγωγής να ξεπέσει, όπως και έγινε. Τελευταία σημαντική αναλαμπή η Νέα κωμωδία, που άνθισε στην Αθήνα από τα τέλη του 4ου ως τα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα. Από τα έργα της σώζονται πολλά και μεγάλα αποσπάσματα,[165] αλλά μόνο μία ολόκληρη κωμωδία, ο Δύσκολος του Μενάνδρου.

ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ (342-291 π.Χ.)

«Μένανδρε και ζωή, ποιος απ᾽ τους δυο αντίγραψε τον άλλον;»

Αριστοφάνης ο Γραμματικός

Ο κυριότερος εκπρόσωπος της Νέας κωμωδίας ήταν Αθηναίος από την Κηφισιά. Στα χρόνια του η πολιτική ζωή της Αθήνας ήταν εξαιρετικά ταραγμένη, αλλά στα έργα του δε βρίσκουμε ούτε έναν πολιτικό υπαινιγμό. Η παράδοση της Παλαιάς κωμωδίας έχει οριστικά χαθεί. Ακολουθώντας σε πολλά τους τρόπους του Ευριπίδη, η Νέα κωμωδία είναι ρεαλιστική: αφορά κοινούς ανθρώπους, με τις αρετές και τα ελαττώματά τους, ανθρώπους που ο συγγραφέας τούς παρουσιάζει να κινούνται στο πλαίσιο μιας πολύπλοκης φανταστικής υπόθεσης με ευχάριστο τέλος. Αποφασιστικό ρόλο στις υποθέσεις αυτές, πέρα από τον έρωτα, παίζει κάθε φορά και η τύχη.

Οι κωμικοί τύποι που σχηματίστηκαν στη Μέση κωμωδία (ο γεροτσιγκούνης, ο ερωτευμένος νέος, η εταίρα, ο καταφερτζής δούλος κλπ.) εξακολουθούν να πρωταγωνιστούν· όμως ειδικά για τον Μένανδρο διαπιστώνουμε ότι κατάφερνε τόσο τους γνωστούς και συνηθισμένους τύπους όσο και κάθε άλλο πρόσωπο να τους μετατρέπει σε ξεχωριστούς, ολοκληρωμένους ανθρώπους.[166] Τους παρουσιάζει με συμπάθεια, και είναι αυτός που έγραψε τον στίχο: Ὡς χαρίεν ἔστ᾽ ἄνθρωπος, ἂν ἄνθρωπος ᾖ.[167]

Εκτός από τον Δύσκολο, που ένα αναπάντεχο παπυρικό εύρημα τον διάσωσε ολόκληρο, πολύστιχα αποσπάσματα μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε τουλάχιστο δύο ακόμα έργα, τη Σαμία και τους Ἐπιτρέποντες.

Ο Μένανδρος έγραψε πάνω από 100 κωμωδίες, αλλά οι νίκες του στους θεατρικούς διαγωνισμούς ήταν λιγότερες από του κυριότερου ανταγωνιστή του, του Φιλήμονα - «Ντροπή!» σημείωσαν οι κατοπινοί κριτικοί, που αναγνώρισαν τον Μένανδρο ως ποιητή μεγάλο.

.....................................................................................

Προς το τέλος του 3ου π.Χ. αιώνα οι παραστάσεις κωμωδίας, τραγωδίας και σατυρικού δράματος σπανίζουν, και θα έρθει ώρα να σταματήσουν τελείως. Τη θέση τους παίρνουν λιγότερο έντεχνα λαϊκότερα θεάματα, σαν αυτά που συνήθως παρουσιάζονταν στα συμπόσια, στα πανηγύρια και σε άλλες ανάλογες εκδηλώσεις: μονόλογοι και διάλογοι σε στίχο ή σε πεζό, φάρσες και σκετς, μυθολογικές παρωδίες,[169] χορευτικά και τραγουδιστικά νούμερα, ακροβασίες και χοντροκοπιές - όλα ρεαλιστικά και αθυρόστομα. Μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε στο σύνολό τους ως μίμους, ή και να ξεχωρίσουμε, όπως ο Πλούταρχος, τα καθαρά «παιχνίδια» (παίγνια) από όσα διάθεταν πλοκή (υποθέσεις). Έχουμε κάποιες απεικονίσεις και σκόρπιες πληροφορίες για το ένα ή το άλλο είδος, αλλά τα κείμενα που διαθέτουμε είναι ελάχιστα.[170]

Ο μίμος έχει οριστεί ως μίμησις βίου τά τε συγκεχωρημένα καὶ τὰ ἀσυγχώρητα περιέχων, «όσα επιτρέπονται, και όσα δεν επιτρέπονται» (Διομήδης ο Γραμματικός). Χαρακτηριστικό του ότι παιζόταν χωρίς μάσκα, αρχικά από ένα μονάχα μιμολόγο, που κρατούσε όλους τους ρόλους, αργότερα από περισσότερους και με τη συμμετοχή γυναικών, ή ακόμα και παιδιών.

 

Ασκήσεις :

1)  http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9553