Β2-Γ2 : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

                ΜΙΛΤΟΣ  ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 

1) http://users.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/miltos_saxtoyrhs_poems.htm

2 ) https://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=8&text_id=2842

3 ) https://whenpoetryspeaks.blog/2017/03/%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CF%84%CE%BF%CF%83-%CF%83%CE%B1%CF%87%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B7%CF%83/

Εκπομπή "Παρασκήνιο" : Κληρονόμος πουλιών -Μίλτος Σαχτούρης

https://www.youtube.com/watch?v=5SV5ZA4p4T8&t=1s

— Κύριε Σαχτούρη, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να διαβάζουν τη «δύσκολη» ποίηση σας;

Θέλω να πλησιάζουν την ποίησή μου με αγάπη μόνο, χωρίς διανοητικές τάσεις και προεκτάσεις που αγνοώ. Ο Ισαάκ Μπράιτον, ας πούμε, δεν ξέρω καν ποιος είναι, ούτε ο Ιωάννης Βενιαμίν δ’ Αρκόζι. Στους πέντε χιλιάδες που αγόρασαν τελευταία τα ποιήματά μου θα υπάρχουν 100-200 άνθρωποι που καταλαβαίνουν, άσχετα από τη μόρφωσή τους. Το έχω ξαναπεί, στο Μαρούσι, προ πολλών ετών, ένας τσαγκάρης με γνώσεις Δ’ Δημοτικού διάβαζε τη «Λησμονημένη» κι έκλαιγε εξηγώντας μου πως είναι ερωτικό ποίημα – αυτό που είναι από τα πλέον δύσκολά μου.

 

Πάντα ορισμένοι με μια ευαισθησία αλλιώτικη, που έχουν ανάγκη την ποίησή μου, θα με καταλαβαίνουν. Μερικοί θυμώνουν όταν τους επισημαίνεις την έλλειψη ευαισθησίας που τους αποκλείει από τη μέθεξη. Ένας συνταγματάρχης μπορεί να παραδεχτεί ότι δεν καταλαβαίνει τον Μπετόβεν, αλλά επιμένει ότι μπορεί και κρίνει όλη την ποίηση. Δεν χρειάζεται να έχεις σχέση με την ποίηση για να συγκινηθείς. Εκείνο που με ικανοποιεί περισσότερο απ’ όλες τις κριτικές και τα γραφόμενα είναι οι ομολογίες μερικών νέων παιδιών ότι βρήκαν στην ποίησή μου κάποιον που συμπάσχει μαζί τους. Ήταν σαν να προέβλεψα τα δύσκολα χρόνια μας.

— Τα ποιήματά σας έχουν κάτι από την εικονογραφία του Μπος.

Και ο κ. Μαρωνίτης το διαπιστώνει αυτό. Μου αρέσει πάρα πολύ, αλλά γνώρισα το έργο του αφού είχα γράψει τα περισσότερα ποίηματά μου. Νέος, είχα επηρεαστεί πολύ από τις εικόνες του Νταλί – αυτού του κατεργάρη και λιγάκι απατεώνα. Μου αρέσουν ακόμα από τους Έλληνες ο Παρθένης, ο Μπουζιάνης κι ο Εγγονόπουλος. Από τον τελευταίο έμαθα πολλά πράγματα. Είχα τη χαρά να τον κάνω συντροφιά τρία χρόνια καθημερινώς, τότε που μίλαγε ακόμα με τους ανθρώπους – ήταν αληθινά σοφός.

 

— Τα πρόσωπα που διασχίζουν την ποίησή σας έχουν κάποια βιωματική σχέση μαζί σας;

Όχι απαραιτήτως. Τη φροϊλάιν Ράμσερ τη συνάντησα απλώς σε ένα νησί και μιλήσαμε δυο-τρεις φορές. Ο Ισαάκ Μπράιτον είναι όλος επινοημένος, αλλά με τον Γιώργο Μακρή, αυτόν το μεγάλης αξίας άνθρωπο, με συνδέει μια μακρόχρονη φιλία κι εκτίμηση. Δυστυχώς, τα ναρκωτικά και η σχιζοφρένεια τον κατέστρεψαν...

( Από συνέντευξη του Σαχτούρη στον Στάθη Τσαγγαρουσιάνο )

Οι απομείναντες

Όμως υπάρχουν ακόμα

λίγοι άνθρωποι

που δεν είναι κόλαση

η ζωή τους

υπάρχει το μικρό πουλί ο κιτρινολαίμης

η Fraulein Ramser

και πάντοτε του ήλιου οι απομείναντες

οι ερωτευμένοι με ήλιο ή με φεγγάρι

ψάξε καλά

βρες τους, Ποιητή!

κατάγραψέ τους προσεχτικά

γιατί όσο παν και λιγοστεύουν

λιγοστεύουν

 (Και κατάγραψε κι εμένα ποιητή,

που κάθε μέρα ψάχνω με νύχια και με δόντια λόγους να είμαι χαρούμενη ,

- κάπως σαν την fraulein ramser σου, που δεν ξέρω ποια είναι αλλά που την φαντάζομαι

μ'ένα ψάθινο καπέλλο κι ελαφριά σαν λοξό φτερό -

κι αφού τους βρω τους κρατάω πολύ σφιχτά στη χούφτα να μην τους χάσω.

Και μη σου περάσει απ το μυαλό ότι είναι από αφέλεια που χαμογελάω

ή ακόμα χειρότερα από αναισθησία.

Είναι που το χρωστάω.

Σε κάποιους πεθαμένους φίλους που φύγαν θλιμμένοι. Πολύ θλιμμένοι.)

Όλια Λαζαρίδου 

Ο περίπατος

Κάτι επικίνδυνα κομμάτια

χάος

είν’ η ψυχή μου

που έκοψε με τα δόντια του

ο Θεός

Άλλοι τα τριγυρίζουν πάνω σε σανίδια

τα δείχνουν

τα πουλάνε

τ' αγοράζουν

Εγώ δεν τα πουλώ.

Οι άνθρωποι

τα κοιτάζουν

με ρωτάνε

άλλοι γελάνε

άλλοι προσπερνάνε

Εγώ δεν τα πουλώ.

Ερωτήσεις

1) Να αναλύσεις την μεταφορά που βρίσκεται στην αρχή του ποιήματος .

2) Στο κείμενο δεν υπάρχουν παρά μόνο δυο σημεία στίξεως .Ποιος ο ρόλος αυτής της επιλογής ;

3)" που έκοψε με τα δόντια του ο Θεός " : Προσπαθήστε να δείξετε τον ρόλο που παίζει αυτή η εικόνα μέσα στο ποίημα .

Ο άρχοντας

Τ’ άγριο σκοτεινό παλάτι θα φωτίσω εκτυφλωτικάθα ρίξω χρώματα παντούσε μια γωνιάο δράκος5θα είναιένα κλωνάριανθισμένηαμυγδαλιά γιατί εφέτος στ’ αλήθεια εφοβήθηκα10την παγωνιά τη μοναξιά το κρύοκι αυτά τα ελάφια που περνούσαν ύπουλατη νύχτακάτω απ’ την ψυχή μου Ἀστεροσκοπεῖο Διαρρῆχτες τοῦ ἥλιου δὲν εἶδαν ποτέ τους πράσινο κλωνάρι δὲν ἄγγιξαν φλογισμένο στόμα δὲν ξέρουν τί χρῶμα ἔχει ὁ οὐρανὸς Σὲ σκοτεινὰ δωμάτια κλεισμένοι δὲν ξέρουν ἂν θὰ πεθάνουν παραμονεύουν μὲ μαῦρες μάσκες καὶ βαριὰ τηλεσκόπια μὲ τ᾿ ἄστρα στὴν τσέπη τους βρωμισμένα μὲ ψίχουλα μὲ τὶς πέτρες τῶν δειλῶν στὰ χέρια παραμονεύουν σ᾿ ἄλλους πλανῆτες τὸ φῶς Νὰ πεθάνουν Νὰ κριθεῖ κάθε Ἄνοιξη ἀπὸ τὴ χαρά της ἀπὸ τὸ χρῶμα του τὸ κάθε λουλούδι ἀπὸ τὸ χάδι του τὸ κάθε χέρι ἀπ᾿ τ᾿ ἀνατρίχιασμά του τὸ κάθε φιλὶ Ερωτήσεις : 1) Ποιο είναι το περιεχόμενο που αποκτά η φράση "διαρρήχτες του ήλιου " .Πως αποκτά βαρύτητα μέσα στο ποίημα ; 2)Διαλέξτε μια ποιητική εικόνα και προσπαθήστε να την αναλύσετε και να δείξετε την σημασία της μέσα στο΄ποίημα . 3) Με λετήστε τα ρήματα του ποιήματος και εντοπίστε τον ρόλο τους.

Η ΑΠΟΚΡΙΑ

Μακριά σ’ έν’ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά
το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους
όπου δεν ανάπνεε κανείς
πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό
κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους

που τους είχαν ξεχάσει
έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος
μάτωνε τις καρδιές
μια γυναίκα γονατισμένη
ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή

μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν-δυο
εν-δυο με παγωμένα δόντια
Το βράδυ βρήκε το φεγγάρι
αποκριάτικο
γεμάτο μίσος

το δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσα
μαχαιρωμένο
Μακριά σ’ έν’ άλλο κόσμο γίνηκε αυτή
η αποκριά

Ερωτήσεις : 

1) Ποιες οι λέξεις που παραπέμπουν στην Αποκριά και ποιες οι λέξεις που παραπέμπουν σε θάνατο ;

2) Διαλέξτε μια ποιητική εικόνα , αναλύστε την και δείξτε τον ρόλο της .

Α1-Α2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣ

Διαβάστε πολύ καλά τις παρακάτω σημειώσεις και στείλτε μου τις απορίες σας .

Πολιτική : 

Τι είναι ; Πότε γεννιέται , με ποιους όρους ;  Μπορεί να εφαρμοσθεί και σε άλλους πολιτισμούς ;

 Πολιτική = Οι δραστηριότητες που ταιριάζουν στην Πόλη .

Πόλις  είναι  μια αυτοδιοικούμενη οντότητα όπου οι αποφάσεις λαμβάνονταν με κάποιου είδους συμμετοχή , από κοινού/συλλογική διαχείριση  . Ιδιόμορφο μοντέλο , σπανίως συναντώμενο εκτός Ελληνικού Πολιτισμού .

 Οι Έλληνες είχαν επίγνωση και ήταν περήφανοι για την Ελευθερία που απολάμβαναν στην πόλη τους . 

Έλληνες = Ελεύθεροι ΕΝΩ  Βάρβαροι υπό τυραννία( υπήκοος /υπακούω) . 

Πολιτεύεσθαι = Διαλέγεσθαι .

Πολιτική είναι πεδίο με δυο όρια . Κυμαίνεται μεταξύ του ανταγωνισμού (πόλεμος) και υπακοής (διακυβέρνηση : Λήψη αποφάσεως από κεντρική εξουσία , δημιουργεί υπηκόους , όχι πολίτες ). Για τους Έλληνες η διακυβέρνηση δεν είναι πολιτική , όπως κι ο Πόλεμος δεν είναι Πολιτική .

Θερμοκήπιο της «πόλεως» οι Ιωνικές πόλεις

Κατακερματισμός της εξουσίας : καμιά ομάδα δεν μπορούσε να επιβληθεί στην άλλη (πχ αριστοκράτες (γαιοκτήμονες ) στο άστυ , έμποροι στο λιμάνι-----à Διαλογική σχέση

3 μεγάλες καινοτομίες (επινοήσεις) που διέλυσαν την κοινωνία των γενών και οδήγησαν στην Πόλη

Η μεταλλοτεχνία είναι καινούρια σχέση με την φύση (παρέμβαση στην φύση-μεταλλικά όπλα ) ---à σε αυτοπεποίθηση

Κάθε μεγάλη επινόηση δημιουργεί κραδασμούς στην κοινωνία !

Με τα μέταλλα χειραφέτηση από την φύση (τεχνολογία )--à ανεξαρτησία ---à Για τους αγροτικούς πληθυσμούς η Φύση είναι Μητέρα –Τροφός (Μυθική διάσταση )

Απομυθοποίηση της Φύσης : αντικείμενο αναστοχασμού και περιέργειας προεπιστημονική .

Η γραφή :

Μια από τις μεγαλύτερες καινοτομίες (κοινωνίες χωρίς γραφή – κοινωνίες με γραφή )

Πρόγονος γραφής : σπηλαιογραφίες , εγχάρακτα μοτίβα (κώδικας ).

Συστήματα γραφής έχουμε 4000 π. Χ. (Κοινωνίες λειτουργικώς προ-εγγράμματες )

Τι εννοούμε, όμως, εγγραμματοσύνη ; Η Ελληνική Πόλις πέρασε από την προφορικότητα στην εγγραμματοσύνη .

Ανάγκη απλοποίησης γραφής : Φοίνικες (εξ αιτίας του ναυτικού εμπορίου ) Φωνητική Γραφή .

Μια ιδεογραφική γραφή και μια ηχομιμητική γραφή διαφέρουν ως προς τη δομή : Ιδεογραφική = αναλογική , ηχομιμητική = ψηφιακή (κώδικας με ασυνεχή ψηφία )

Οι Έλληνες πρόσθεσαν φωνήεντα .(Οι σημιτικές γραφές μέχρι σήμερα είναι συμφωνικές )

Το πέρασμα σε μια εγγράμματη κοινωνία αλλάζει τον τρόπο της σκέψης των ανθρώπων .

Στην προφορική επικοινωνία στόχος να υποβάλει κανείς τον συνομιλητή του με τον τρόπο της εκφοράς .(Performance παίζουν ρόλο τα συμπαραδηλωτικά στοιχεία)

Στον γραπτό λόγο αλλάζουν όλα : Αυτό που χάνει σε υποβλητικότητα πρέπει να το αναπληρώσει με πειστικότητα (επιχείρημα ) Αλλάζει ο τρόπος σκέψης . Πέρασμα από την μεταφορική στην εννοιακή (αιτιακή ) σκέψη .(Γέννηση Φιλοσοφίας )

Νόμισμα και χρηματική οικονομία

Ο εκχρηματισμός (παλαιότερα υπήρχε είδος «νομίσματος» δέρμα βοδιού , αλάτι ,κόκκοι κακάου για τους Ατζέκους ,αργότερα μέταλλα κλπ)

Νόμισμα χρησιμοποιούσαν πολλοί πολιτισμοί πριν τους Έλληνες , δεν είχαν όμως περάσει στην εγχρήματη οικονομία (καμία απολύτως εγχρηματισμένη πριν την νεώτερη αστική /καπιταλιστική )- η κοινωνία να συναλλάσσεται με το χρήμα .

Οι Ελληνικές πόλεις από τις πρώτες κοινωνίες που περνούν στον εγχρηματισμό .

Η γενίκευση της εγχρήματης οικονομίας έχει μεγάλη σημασία στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων . Το εννοιακό ισοδύναμο οδηγεί κατ ανάγκη στην αφηρημένη σκέψη . Οδηγεί στην εννοιοποίηση -  από το μύθο στον λόγο --à Φιλοσοφία

Συνυφαίνεται με αυτό που λέμε Πολιτική

Δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε από τα δυο (Πολιτική και Φιλοσοφία) εκτός Πόλεως

Η Ιστορία της Ελληνικής σκέψης γεννιέται με την Πόλη και τελειώνει με την Πόλη 

Καινούρια αντίληψη για την Φύση .Οι μυθικές Κοσμογονίας θα δώσουν την θέση σε Κοσμολογίες (Η φύση Αντικείμενο –Προσωκρατική Φ )Πόλεις Ιωνίας – Πόλεις Μεγάλης Ελλάδας .

Η έννοια της Δίκης (Δικαιοσύνη) μια πρώτο φιλοσοφική –προπολιτική έννοια ήδη από τους ποιητές (Ησίοδος)- Ο Κρόνος/Χρόνος τρώει τα παιδιά του –μυθική φιγούρα –θα γίνει έννοια

Η εννοιακή σκέψη έχει βαθμό βίας : υπάγει την πολυμορφία σε μια καταναγκασμένη ενότητα . Η έννοια είναι κοφτερό εργαλείο κυριαρχίας πάνω στην Φύση . Μπορεί βέβαια να είναι και φάρμακο για την αρρώστια που η ίδια δημιουργεί . Με την εννοιακή σκέψη αποξένωση από την φύση . Η μυθική σκέψη επιβιώνει στην Τέχνη ! Η Τέχνη είναι ένα είδος θεραπείας που επουλώνει το τραύμα της εννοιακής σκέψης .

Η πολιτική σκέψη γεννήθηκε στην Αθήνα του 5ου αιώνα .Έγινε Δημοκρατία με μια σειρά κυβερνήτες – Νομοθέτες και μια σειρά λαμπρών Τυράννων (μη νόμιμος ηγέτης , δεν ήταν όλοι μισητοί . Από ταξική άποψη εξέφραζαν τα λαϊκά στρώματα .Βίαιος σφετερισμός των αριστοκρατικών δικαιωμάτων .{Βασιλεία , νόμιμο πολίτευμα κληρονομικό ή εκλογή για κάποιο διάστημα (Πολιτεία)}

Ο Σόλωνας αναδασμό γης και σεισάχθεια

Πεισιστρατίδες και Κλεισθένης . Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του τα έχει καταγράψει.

Μηδικά ---------à Ηγεμονία , πλούτος ,απόγειο πολιτισμικής της λάμψης

Δημοκρατία συμμετοχική ( σε πολύ μεγάλο βαθμό πολιτικό μοντέλο ) και όχι αντιπροσωπευτική . Οι άρχοντες κληρωτοί . Δεν υπήρχαν επαγγελματίες πολιτικοί.

Το σώμα των Πολιτών : Οι ελεύθεροι άντρες . Βασική διάκριση ο οίκος και ο δήμος .Ο οίκος είναι προπολιτική μορφή ζωής .Εκπροσωπείται από τον αρχηγό της οικογένειας .

Πολίτες δεν ήταν οι μέτοικοι  και ορισμένοι χειρώνακτες , οι γυναίκες και τα παιδιά .

Ανάμεσα στους Περσικούς και στον Πελοποννησιακό είναι η ακμή της Αθήνας .

 ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ - 25 ΧΡΟΝΙΑ 

μια περιδιάβαση στην ποίησή του .....

Μαρία Νεφέλη 

https://grigogrigogr.tripod.com/marianefeli.htm

Άξιον Εστί 

https://docplayer.gr/20672-Axion-esti-odysseas-elytis.html

Προσανατολισμοί

http://dim-agnant.kar.sch.gr/autosch/joomla15/images/bibliothiki/biblia/elliniki_logotexnia/poisi/posanatolismoi.pdf

Το Φωτόδεντρο

http://eranistis.net/wordpress/2014/06/17/%CE%BF%CE%B4%CF%85%CF%83%CF%83%CE%B5%CE%B1%CF%83-%CE%B5%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B7%CF%83-%CF%84%CE%BF-%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B4%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B4%CE%B5/

Ο μικρός Ναυτίλος

http://kapoumakria.blogspot.com/2012/04/blog-post_23.html   (αποσπάσματα )

 http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2218/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_G-Gymnasiou_html-empl/extras/texts/index08_13_parallilo_elytis.html

http://dim-agnant.kar.sch.gr/autosch/joomla15/images/bibliothiki/biblia/elliniki_logotexnia/poisi/O_Mikros_Naftilos.pdf

Ο λόγος του Ο. Ελύτη 

στην απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας , 

στην Στοκχόλμη 

https://www.monemvasianews.gr/%CE%BF%CE%B4%CF%85%CF%83%CF%83%CE%AD%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AF%CE%B1/

Ασκήσεις :

Καντε αντιγραφή -επικόλληση σ ένα έγγραφο . Διαβάστε πολύ προσεκτικά το κείμενο και υπογραμμίστε τα βασικά . Διατυπώστε τις απορίες σας . 

Ποια είναι τα θέματα της ομιλίας του ; Ποιο είναι κατά την γνώμη σας το κενρικό ;

Β1-Β2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

 

ΤΟ ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΟ ΤΟΥ 1081 

Ανατρέξτε στην περσινή ανάλυση και κάντε την άσκηση .

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/05/1-2-9-1081-httpphotodentro.html

ΟΙ ΚΟΜΝΗΝΟΙ 

Ανατρέξτε στην περσινή ανάρτηση και δείτε τις ασκήσεις .

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/05/1-2-8-1056-1185-11-12-httpsel.html

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

 ΣΤΗΝ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΔΥΣΗ 

Ξαναδείτε το μάθημα :

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/05/1-2-10-1997.html

ΤΕΧΝΗ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΔΥΣΗ

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/blog-post_4.html

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/blog-post_6.html

Μουσικά όργανα του Μεσαίωνα

<iframe src="https://learningapps.org/watch?app=2591953" style="border:0px;width:100%;height:500px" webkitallowfullscreen="true" mozallowfullscreen="true"></iframe>

ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/blog-post.html

Α1-Α2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕ ΠΗΓΕΣ 

ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ

http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9609

Πηγαίνετε στην ιστοσελίδα που σας παραθέτω και δείτε την άσκηση .Αποτελείται από 4 πηγές ( πατήστε πάνω για να εμφανισθεί το κείμενο ) πάνω στις οποίες θέτει 5 ερωτήσεις (δραστηριότητες ). Στείλτε μου , σιγά - σιγά τις απαντήσεις σε google docs όπως κάνουμε πάντα . Μην ξεχνάτε να γράφετε την εκφώνηση κάθε φορά πριν την απάντηση .

Ιστορικές πηγές και βασικές αρχές σχολιασμού τους :

• Ως γνωστόν, οι ιστορικές πηγές είναι απολύτως αναγκαίες για τη μελέτη του παρελθόντος, «Χωρίς πηγές, δηλαδή ντοκουμέντα, δεν υπάρχει ιστορία». Μ’ άλλα λόγια, ο ιστορικός δεν μπορεί να αφηγείται «αυθαίρετα», με τη φαντασία του, ένα ιστορικό γεγονός. Ειδικότερα για τα πανεπιστημιακού επιπέδου μαθήματα –ιδίως στα Τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας- η χρήση και ο επαρκής σχολιασμός των πηγών, τόσο στη διάρκεια των παραδόσεων όσο και στις εξετάσεις, είναι κάτι το πολύ βασικό και αυτονόητο.

 • Ως προς το χρόνο που συντάχθηκαν, οι ιστορικές πηγές διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: α. σε πρωτογενείς πηγές. Είναι οι πηγές που γράφτηκαν τη στιγμή που έγινε ένα γεγονός από αυτόπτες μάρτυρες ή τουλάχιστον από συγχρόνους του γεγονότος (αφηγήσεις γεγονότων, διπλωματικά έγγραφα, αρχειακές πηγές, επίσημοι λόγοι ή διακηρύξεις, άρθρα εφημερίδων, πίνακες εμπορίου κλπ.). Γι’ αυτό το λόγο, οι πρωτογενείς πηγές είναι οι πιο σημαντικές για την προσέγγιση και ανασύνθεση του παρελθόντος, β. σε δευτερογενείς πηγές. Είναι όλες οι αναφορές σε ένα γεγονός αρκετά ή πολύ μετά το γεγονός για το οποίο μιλούν.

Ποίηση ενάντια στη σιωπή της βίας...

Σεξισμός / Ισότητα των φύλων

https://simeio.org.gr/ekpaideutiko-iliko/sexismos-isotita-ton-filon/

Λεκτική και σωματική βία 

https://simeio.org.gr/media/pages/ekpaideutiko-iliko/sexismos-isotita-ton-filon/037d82fa6c-1615121282/3.-lektiki-_-somatiki-via.pdf

Βιασμός και σεξουαλική παρενόχληση

https://simeio.org.gr/media/pages/ekpaideutiko-iliko/sexismos-isotita-ton-filon/160c587122-1615121239/4.-viasmos-kai-sexoualiki-parenochlisi.pdf

Ημερολόγια Εκφοβισμού 

https://www.youtube.com/watch?v=Tzn8glBrW-o

Το Πρόγραµµα αφορά στο ντοκιµαντέρ «Ηµερολόγια Εκφοβισµού» ή “Bullying Diaries” που περιγράφει ιστορίες αγοριών και κοριτσιών, που µιλάνε ανοιχτά για τον εκφοβισµό ή το bullying (σχολικό, ρατσιστικό) που έχουν βιώσει στο σχολείο ή στη γειτονιά, είτε ως θύµατα είτε ως δράστες, ενώ εξίσου ανοιχτά µιλούν και οι εκπαιδευτικοί για την εµπειρία τους. Στόχος, να αναγνωριστεί δηµόσια ο εκφοβισµός και να εντοπιστούν οι βασικές του αιτίες ώστε το φαινόµενο αυτό να εκλείψει. Το ντοκιµαντέρ διαρκεί 51:03 και είναι διαθέσιµο στον ιστότοπο https://www.youtube.com/watch?v=NkaLAY90H00

Ποίηση ενάντια στη σιωπή της βίας...

http://elenastagkouraki.blogspot.com/2017/06/blog-post_21.html?m=1

2 ΚΕΙΜΕΝΑ  ( + 1 μικρό )

 ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΤΗΡΙΧΤΗΚΑΜΕ

 ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΛΩΣΣΑΣ

«Η δουλειά μου είναι να μην μπορεί κανένας να πει «δεν ήξερα». Ο καθένας από εκεί και πέρα αποφασίζει τι κάνει με αυτή την πληροφορία. Θα βγει στους δρόμους, θα βάλει το χέρι στην τσέπη για να βοηθήσει, θα το πει στα παιδιά του, θα αδιαφορήσει; Πάντα αισθάνομαι όμως ότι η δουλειά μου είναι ηθική υποχρέωση. Δεν διεκδικώ δάφνες, αυτή είναι η αποστολή μου».

Γιάννης Μπεχράκης , Φωτορεπόρτερ

Πρωτοβουλία Μεταπτυχιακών Φοιτητών/τριών και Yποψήφιων Διδακτόρων Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Προστασίας του Πολίτη

Ιωάννινα

25/1/2021

Εδώ και ένα χρόνο η ελληνική κοινωνία βρίσκεται ενώπιον μίας πρωτόγνωρης συνθήκης, της πανδημίας του COVID-19. Ως μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες παρακολουθούμε τις εξελίξεις από δύο οπτικές γωνίες. Ως πολίτες και κοινωνικοί επιστήμονες δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε την εκτροπή που συνιστά η εξακολούθηση του νομοθετικού έργου εν μέσω κατάστασης εξαίρεσης, την στιγμή που κάθε κοινωνική ζύμωση, συλλογική διαμαρτυρία και διαβούλευση έχουν τεθεί υπό αίρεση έως και απαγόρευση. Ως μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας από την άλλη, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μύριες δυσκολίες που δυσχεραίνουν τις σπουδές μας. Με τις βιβλιοθήκες και τις αρχειακές συλλογές κλειστές και την ακαδημαϊκή ζωή να έχει παραλύσει, είναι αδύνατον να ανταπεξέλθουμε στις εργασίες και το ερευνητικό μας έργο. Κι όμως, αντί της αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων, το Υπουργείο Παιδείας και οι αρμόδιες πολιτικές αρχές επιλέγουν να ασχοληθούν με το Πανεπιστήμιο μονάχα με όρους θεάματος, προς τέρψη του φιλοθεάμονος κοινού.

Με πρόσχημα περιστατικά και καταστάσεις τα οποία ως γνωστόν έχουν σαν επίκεντρο συγκεκριμένα ιδρύματα, ευρισκόμενα στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, η κυβέρνηση επιχειρεί σε μία πρωτοφανή κίνηση να δημιουργήσει ένστολο σώμα, άμεσα υπαγόμενο στην ΕΛ.ΑΣ. το οποίο θα αναλάβει δήθεν την φύλαξη των Πανεπιστημίων. Τις Ομάδες Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος (Ο.Π.Π.Ι.) Δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός πως κατά καιρούς ατυχή περιστατικά έχουν λάβει χώρα σε πανεπιστημιακούς χώρους, στα οποία οφείλουμε να σημειώσουμε πως συχνά ήταν πρωταγωνιστές και νεολαίοι του σημερινού κυβερνητικού κόμματος. Όμως η ευρύτερη κατάσταση που επικρατεί πέριξ των ιδρυμάτων του κέντρου της Αθήνας, (παρεμπόριο, ναρκωτικά) είναι προϊόν ευρύτερης φτωχοποίησης και κοινωνικής υποβάθμισης που δεν προέκυψαν εν κενώ, αλλά εξαιτίας ευρύτερων κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων και δεν βλέπουμε πως η αστυνομία θα δώσει λύση σε αυτά τα ζητήματα. Θα πρέπει άλλωστε να σημειώσουμε, πως η κυβέρνηση έχει ήδη καταργήσει το πανεπιστημιακό άσυλο (το οποίο είχε ήδη μετατραπεί σε άδειο κέλυφος) επιλύοντας το υποτιθέμενο πρόβλημα της εγκληματικότητας στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Ιστορικά το Πανεπιστήμιο φιλοδοξούσε να αποτελέσει έναν χώρο απελευθερωμένο από την εξουσία, οποιασδήποτε υφής, πολιτικής ή θρησκευτικής, με όλες τις δυσκολίες που το εγχείρημα αυτό ενέχει. Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών δεν είναι ρητορικό σχήμα και δεν περιορίζεται στα πλαίσια των φοιτητικών συνελεύσεων. Συνίσταται στην ελευθερία, στην απόκτηση της γνώσης, στην ελεύθερη επιλογή πολιτικής τοποθέτησης και έκφρασης, καθώς το Πανεπιστήμιο παρέχει ή θα όφειλε τουλάχιστον να παρέχει, σε όλα τα μέλη της κοινότητας του, την ευκαιρία να αναπτύσσουν ελεύθερα κάθε πτυχή της προσωπικότητάς τους, με τρόπο που εκτός αυτού πιθανότατα να ήταν αδύνατον. Η επιλογή αυτή της κυβέρνησης, κατά την γνώμη μας λίγη σχέση έχει με το ζήτημα της ασφάλειας αυτό καθαυτό και αυτό γιατί στόχος της είναι η δημιουργία ενός ασφυκτικού πλαισίου, στο οποίο η παρουσία του κράτους θα είναι διαρκής και θα αφήνει ελάχιστα περιθώρια για την ανοιχτή έκφραση και πολιτικοποίηση. Ας μην ξεχνάμε, πως η ιστορία της σχέσης Πολιτείας – Πανεπιστημίου στην Ελλάδα, είναι μία ιστορία προσπάθειας αναίρεσης των παραχωρήσεων που το φοιτητικό κίνημα απέσπασε μέσω του αντιδικτατορικού αγώνα και των κοινωνικών διεκδικήσεων των δεκαετιών του ’70 και του ’80.

Το Πανεπιστήμιο δεν έχει ανάγκη αστυνομίας. Το Πανεπιστήμιο έχει ανάγκη χρηματοδότησης απαραίτητης για την πρόσληψη διδακτικού και βοηθητικού προσωπικού, την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων, υποτροφιών και φοιτητικής μέριμνας (σίτιση, στέγαση και μετακινήσεις φοιτητών). Αντί της επίλυσης αυτών των ζητημάτων η κυβέρνηση, με προκλητικό τρόπο, επιλέγει να αποσπάει τους ήδη πενιχρούς πόρους του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) για τις ανάγκες της αστυνομίας. Η άρνηση του Υπουργείου να αναγνωρίσει την πραγματικότητα δεν αποτυπώνεται μόνο στην δημιουργία των ΟΠΠΙ αλλά και στις υπόλοιπες διατάξεις του υπό ψήφιση νομοσχεδίου όπου μεταξύ άλλων προβλέπονται διαγραφές των καλούμενων «αιώνιων φοιτητών» (ν + 2 έτη), διαφοροποιήσεις στις διαδικασίες των Πανεπιστημίων, καθώς και στις βάσεις εισαγωγής σ’ αυτά, καθώς και η συγκρότηση πειθαρχικών συμβουλίων, των «φοιτητοδικείων», σε περιπτώσεις «αντιγραφών, φοιτητικών κινητοποιήσεων και καταλήψεων». Όσον αφορά, το ζήτημα των «αιώνιων φοιτητών», η απόφαση αυτή δεν λαμβάνει υπόψη ότι ο μύθος αυτός περιχαρακώνει τους νέους ανθρώπους και λησμονεί ότι πολλοί/ές εξ αυτών δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους, εξαιτίας οικονομικών, εργασιακών ή οικογενειακών λόγων. Παράλληλα για τους ήδη φοιτούντες, ο ανώτατος χρόνος φοίτησης ξεκινά να υπολογίζεται από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, 2021-2022. Το γεγονός των «αιώνιων φοιτητών» δεν επιβαρύνει σε τίποτα την έρευνα, τη διδακτική διαδικασία, το διδακτικό προσωπικό, τον/την φορολογούμενο, καθώς α) δεν δικαιούνται πάσο για μειωμένο κόστος μετακινήσεων, β) δεν δικαιούνται στέγαση σε φοιτητική εστία, γ) δεν δικαιούνται σίτιση στις λέσχες, δ) δεν δικαιούνται συγγράμματα, ε) δεν δικαιούνται φοιτητικά επιδόματα. Το κόστος είναι αμελητέο, αλλά η διδαχή του μύθου ενέχει τεράστια σημασία.

Συνολικά το νέο νομοσχέδιο καταργεί de facto το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ενώ μία ακόμη παράμετρος είναι ο περιορισμός στην ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε αυτά. Βάσει της λειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, η πρόσβαση στις ακαδημαϊκές διαλέξεις και δράσεις είναι ελεύθερη στο ευρύ κοινό, και επιπλέον στους χώρους των πανεπιστημίων λαμβάνουν χώρα πληθώρα εκδηλώσεων, που δεν διοργανώνονται απαραίτητα από την πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά προάγουν την ελεύθερη σκέψη. Η παράμετρος αυτή του νομοσχεδίου έρχεται να διευρύνει το χάσμα μεταξύ πανεπιστημίου και κοινωνίας, και να διαψεύσει τον μύθο που θέλει το χάσμα αυτό να προέρχεται από την ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Για όλους αυτούς τους λόγους, δεν μπορούμε παρά να είμαστε αντίθετοι και αντίθετες προς το υπό ψήφιση νομοσχέδιο και καλούμε την ακαδημαϊκή κοινότητα να αντισταθεί με όλα τα διαθέσιμα μέσα.

Υπογραφές

(ακολουθούν υπογραφές )

 Η Βέρμαχτ στο Πολυτεχνείο το 1943

Είναι μια ιστορία, τόσο παλιά μα και τόσο φρέσκια. Βρισκόμαστε στο 1943 στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Δύο Γερμανοί αξιωματικοί της Βέρμαχτ με τις στολές τους και τα πιστόλια να λάμπουν στην καλογυαλισμένη ζώνη, περπατούν στην οδό Στουρνάρη και μπαίνουν από την πλάγια είσοδο. Είναι ώρα μαθημάτων και το προαύλιο είναι γεμάτο φοιτητές. Ο φύλακας του θυρωρείου αλαφιασμένος τρέχει στο κτίριο που στέγαζε τότε την πρυτανεία, γωνία Στουρνάρη και Πατησίων και ειδοποιεί τον πρύτανη. Ο πρύτανης βγαίνει από το γραφείο του, με κουστούμι εκείνος, προλαβαίνει τους Γερμανούς στον πλάγιο διάδρομο, να χαζεύουν τα κτίρια. Οι ιδιότητες του: πολιτικός μηχανικός με σπουδές στο Μετσόβιο και στη συνέχεια στη Γερμανία, επίτιμος διδάκτωρ του Πολυτεχνείου του Βερολίνου. Τους καλωσορίζει σε άπταιστα γερμανικά, περπατάει μαζί τους ως την πύλη της οδού Τοσίτσα δείχνοντας τα μνημειώδη νεοκλασικά κτίρια του Καυταντζόγλου και εκεί τους εξηγεί ευγενικά ότι στα ακαδημαϊκά ιδρύματα από ιδρύσεως ελληνικού κράτους αυτό δεν επιτρέπεται. Οι Γερμανοί αξιωματικοί εντυπωσιασμένοι από τη φιγούρα και την κουλτούρα του πρύτανη ευχαριστούν, χαιρετούν και βγαίνουν από το Πολυτεχνείο κατευθυνόμενοι προς το Μουσείο. Ήταν ο πρύτανης Νίκος Κιτσίκης, ένα θρυλικό όνομα της ελληνικής διανόησης των μηχανικών.

Την ιστορία την είχα ακούσει πριν πολλά χρόνια, τις μέρες που το τάνκ έριξε την πύλη της οδού Πατησίων, από τον πατέρα μου. Μάρτυρας ο ίδιος του περιστατικού το 1943 ως φοιτητής τότε της σχολής πολιτικών μηχανικών.

Τον Φεβρουάριο του 2020, λίγες μέρες πριν ξεσπάσει η πανδημία, στην αίθουσα τελετών της Αρχιτεκτονικής, στα ίδια ακριβώς κτίρια η σχολή μας τίμησε έναν μεγάλο δάσκαλο, τον καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αργύρη Πετρονώτη για τη συμβολή του στον τεχνικό μας πολιτισμό. Ο αειθαλής «μαστρο-Αργύρης» όπως ζητά από τους φοιτητές του να τον αποκαλούν, στην ομιλία του αφού μας μίλησε για τη λαϊκή αρχιτεκτονική και τις ροοκρήνες της Αρκαδίας άρχισε να λέει για τις σπουδές του και έκλεισε διηγούμενος ακριβώς την ίδια ιστορία: οι Γερμανοί της Βέρμαχτ, ο πρύτανης Νίκος Κιτσίκης και ένα μεγάλο μάθημα για το τι σημαίνει πανεπιστημιακό άσυλο. Αυτές τις μέρες, φορτισμένος όπως όλοι και όλες μας, σκεπτόμουν να κάτσω να το γράψω αυτό το ωραίο σαν παραμύθι γεγονός. Επειδή παραήταν προσωπικό βίωμα το απέφευγα. Ώσπου χτύπησε το τηλέφωνο, από Θεσσαλονίκη. Ήταν ο αγαπημένος «μαστρο-Αργύρης». Με ρώτησε αν θυμάμαι την ιστορία που έχω ακούσει δυο φορές να κάτσω να τη γράψω τώρα γιατί πρέπει. Να είναι καλά. Του το υποσχέθηκα.

Να θυμόμαστε λοιπόν το Genius loci του Πολυτεχνείου, το «πνεύμα του τόπου» που διαμόρφωσαν γενιές και γενιές δασκάλων και φοιτητών.

Φωτό: Γερμανοί στρατιώτες μπροστά από την Τριλογία με φόντο τα σκαλιά της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Αθήνα, Μάϊος 1941. Nikos Belavilas