Συνήθειες επικίνδυνες, αλλά για ποιον;

Σε πρόσφατο κείμενό του, ο Ζακ Ατταλί ξεκινά με την προφανή διαπίστωση ότι «η διαχείριση της πανδημίας χαρακτηρίζεται από αντιφάσεις» και συνεχίζει αναφερόμενος στο θέμα των εστιατορίων, τα οποία στη Γαλλία είναι κλειστά εδώ και τέσσερις μήνες, χωρίς ουσιαστική ελπίδα να ανοίξουν πριν από το καλοκαίρι.

«Εάν, όμως, δυστυχώς, η πανδημία αυτή πρόκειται να διαρκέσει, να επιστρέψει ή να εγκατασταθεί ανάμεσά μας, είναι σαφέστατα καιρός να εξετάσουμε μέτρα [τα οποία θα καθιστούσαν δυνατό το άνοιγμα των εστιατορίων], τουλάχιστον για την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού.

Μολονότι οι φορείς εξουσίας είναι όλοι τους, στην πραγματικότητα, ενθουσιασμένοι με την κατάσταση αυτή.

Τούτο συμβαίνει επειδή τα εστιατόρια δεν είναι μόνο τόπος κατανάλωσης τροφίμων. Μαζί με το οικογενειακό γεύμα, αποτελούν τους κύριους τόπους συζήτησης και μετάδοσης της γνώσης. Στους φορείς εξουσίας, όμως, σε όλες τις κοινωνίες, δεν αρέσει καθόλου οι άνθρωποι να φλυαρούν τρώγοντας. Κατά τη διάρκεια του γεύματος ανταλλάσσουν πληροφορίες, συζητούν πολιτικά θέματα, συνάπτουν συμμαχίες, κι όλα αυτά εκτός του ελέγχου της εξουσίας, η οποία δεν γνωρίζει τίποτε από όσα λέγονται εκεί. Στοιχείο ιδιαιτέρως επικίνδυνο για εκείνην. Επιπλέον, το κοινό γεύμα παίρνει χρόνο: χρόνο από την εργασία, από την κατανάλωση άλλων πραγμάτων εκτός της τροφής. Επομένως, το γεύμα είναι εχθρός της οικονομίας, το γεύμα είναι αντικαπιταλιστικό. Για τον λόγο αυτό κατέληξε μάλιστα να είναι μια σύντομη και μοναχική στιγμή κατανάλωσης βιομηχανικών προϊόντων, ένας εχθρός του ανθρώπου. Ποτέ δεν είναι άχρηστο να υπενθυμίζεται ότι οι διατροφικές συνήθειες σκοτώνουν περισσότερο απ' ό,τι η χειρότερη πανδημία. Στους φορείς εξουσίας δεν αρέσει ούτε η μετάδοση γνώσεων από τη μια γενιά στην άλλη. Προτιμούν να τις μεταδίδουν οι ίδιοι...

Ως εκ τούτου, οι κοινωνίες μας, εδώ και καιρό (εδώ και τουλάχιστον ενάμιση αιώνα), κάνουν τα πάντα ώστε να σκοτώσουν το γεύμα, ώστε να τρώμε κάπου αλλού κι όχι στο τραπέζι, κυρίως δε να μην τρώμε μαζί. Να τρώμε μόνοι μας, μπροστά σε έναν υπολογιστή ή σε κάποια γωνιά του χώρου εργασίας. Να καταβροχθίζουμε βιομηχανικά προϊόντα με τεχνητή γεύση, η οποία μας αποθαρρύνει να αφιερώνουμε χρόνο στο φαγητό. Η τροφή καθίσταται επομένως οικουμενικά ομοιόμορφη, διαιωνίζοντας την ψευδαίσθηση εικονικών ταξιδιών με προορισμό φαγητά που θα είναι εξωτικά μόνον κατ' όνομα. Παράλληλα, κλείνοντας τους ηλικιωμένους στους οίκους ευγηρίας, καθιστούμε ακόμη πιο δυσχερή τη μετάδοση των παλιών συνταγών.

Εάν εξετάσουμε την κατάσταση προσεκτικά, διαπιστώνουμε ότι η πανδημία ενδέχεται να επιταχύνει την εξέλιξη αυτή, στην οποία αντιστέκονται περισσότερο η Γαλλία, η Ιταλία και μερικές ακόμη χώρες. Θα μπορούσε να δικαιολογήσει την απαγόρευση κυκλοφορίας με τη δυνατότητα να ψωνίζουμε κατά την ώρα που κάποτε γευματίζαμε. Με την επίκληση της αύξησης της παραγωγικότητας την οποία καθιστά δυνατή το γεύμα στο πλαίσιο της τηλεργασίας, μπροστά στον υπολογιστή μας στο σπίτι, στο γραφείο/σαλόνι/ τραπεζαρία και, κάποιες, φορές, υπνοδωμάτιο.

Πρέπει να αντισταθούμε με κάθε τίμημα σε αυτές τις επικίνδυνες, θανατηφόρες τάσεις...» [Jacques Attali «Manger, c’est parler», 10 Φεβρουαρίου 2021]

Τα εστιατόρια είναι συνδεδεμένα με στιγμές ευχαρίστησης για τους ανθρώπους. Στον νέο κόσμο που πολλοί οραματίζονται, έναν κόσμο που θα περιλαμβάνει αποκλειστικώς και μόνον υποχρεώσεις και καθήκοντα, είναι περιττά. Η λειτουργία τους συνιστά μια παραφωνία, την οποία δεν μπορεί να αντισταθμίσει η όποια συμβολή τους στην οικονομία.

 ΔΥΟ ΠΕΡΣΙΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

 ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ 

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/2-7-httpcavafis.html

https://anoikeiosi.blogspot.com/2020/06/2-8.html

 

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ 

ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΧΡΟΝΟ : 

ΕΚΘΕΣΗ 

Διερεύνηση του θέματος .

Αίτια :

Μην μπερδεύουμε τα πραγματικά αίτια με τα αποτελέσματά τους ! 

π.χ.

Το υπερφορτωμένο πρόγραμμα λόγω Πανελλαδικών , οι απίστευτες "δραστηριότητες" δεν είναι το κύριο αίτιο (κι ας είναι αυτό που ξέρουμε) είναι το αποτέλεσμα μιας νοοτροπίας .

Ποιας ; Αυτό πρέπει να διερευνήσουμε !

Μπορουμε να ξεκινήσουμε με το απλό ερώτημα ,αν πάντα ήταν έτσι . Αν πάντα οι άνθρωποι λαχταρούσαν τον ελεύθερο χρόνο (υπήρχε αυτή η έκφραση ;) π.χ. οι παπούδες μας (κυρίως οι προπαπούδες σας) αναζητούσαν με τέτοια λαχτάρα τον ελεύθερο χρόνο ; 

Στον αγροτικό κόσμο υπήρχε αυτή η έννοια ;

Μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση του θέματος κάνει ο Μαρξ μιλώντας για την αλλοτρίωση του άνθρώπου μετά την Βιομηχανική Επανάσταση μέσα στο σύστημα του Καπιταλισμού .

Ο άνθρωπος στα εργοστάσια έχασε την επαφή του με το προϊόν της δουλειάς του , έτσι έχασε την χαρά της δημιουργίας , της προσφοράς , της κοινωνικής επαφής (αν δεν καταλαβαίνετ κάτι από αυτά , ρωτήστε με .Τα είχαμε πει όταν κάναμε το αντίστοιχο μάθημα )

Το μόνο χειροπιαστό αποτέλεσμα που του έμεινε είναι η χρηματική ανταμοιβή . Έτσι σύντομα ταυτίστηκε η εργασία μόνο με την αμοιβή .

Χωρίς τις άλλες ικανοποιήσεις ο άνθρωπος αισθάνεται απίστευτο το βάρος της εργασίας του (δεν αντέχεται !) Η κατάσταση αυτή τον οδηγεί να νοιώσει ότι μόνο μια ανάσα υπάρχει στην ζωή του : αυτή του ελεύθερου χρόνου που τον κατασκευάζει ως έννοια και τον εξιδανικεύει .

Συγχρόνως το αξιακό σύστημα του Καπιταλισμού μας οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη ανάγκη για κέρδος και για κατανάλωση αφού ορίζουμε πια τον εαυτό μας ως πλάσματα του "έχειν"( "καταναλώνω ,άρα υπάρχω ", για να παραφράσουμε την γνωστή θέση του Ντεκάρτ "σκέφτομαι άρα υπάρχω" ! ).Το πρόβλημα είναι ότι αυτός ο δρόμος δεν έχει τέλος και μας αφήνει πάντα το αίσθημα του ανικανοποίητου . Αυτό μας οδηγεί σε αναζήτηση όλο και περισσότερης δουλειάς για καλύτερες απολαβές. Επόμενο είναι υπό αυτές τις συνθήκες , τσακισμένοι , να αναζητούμε εναγωνίως τον "ελεύθερο χρόνο" ο οποίος όλο και συρρικνώνεται στην ζωή μας .

Αυτό που δεν αντιλαμβανόμαστε είναι ότι αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία δεν θα μπορέσουμε να βγούμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο .

Αντιμετώπιση :

(εφ όσον τα αίτια είναι βαθιά , εσωτερικοί θα πρέπει να είναι και η αλλαγή που θα κάνουμε )

Να δούμε την ζωή μας και τον εαυτό μας "αλλιώς" .

Να εισαγάγουμε στο αξιακό μας σύστημα την χαρά της δημιουργικότητας (κι όχι της παραγωγικότητας ,είναι τελείως άλλο πράγμα )

την χαρά της κοινωνικής επαφής με τον συνάθρωπο μέσα στην εργασία και μέσω της εργασίας!

την χαρά της προσφοράς (  μέσα από όλα τα επαγγέλματα μπορείς να προσφέρεις στο κοινωνικό σύνολο και να το νοίωσεις )

Με αυτό τον τρόπο  θα νοιώθουμε μεγαλύτερη ικανοποίηση και δεν θα κυνηγάμε να καλύψουμε το τεράστιο κενό μέσα μας μόνο με τις "απολαβές" οι οποίες ποτέ δεν θα μας φαίνονται ανάλογες του κόπου μας .

Το αποτέλεσμα θα είναι ότι με έναν "μαγικό " τρόπο ο χρόνος που θα αφιερώνουμε στην εργασία μας δεν θα μας είναι πια τόσο πιεστικός , αφ ενός γιατί θα τον ορίζουμε (δουλεύω όσο μπορώ , διαλέγω επάγγελμα που δεν με τσακίζει , επιτρέπω στον εαυτό μου να παίρνει ανάσες , αλλά συγχρόνως παίρνω ικανοποίηση κατευθείαν από αυτό που κάνω , γεγονός που δεν με κάνει να βλέπω την εργασία μου ,ως απίστευτο βάρος , αναγκαίο κακό κλπ .

Στον χώρο του σχολείου αυτό ισχύει απολύτως :

Αν μάθουμε στο παιδί την αγάπη για την γνώση και την χαρά που προκύπτει από αυτήν , δεν θα βλέπει το διάβασμά του σαν κάτι βασανιστικά ανιαρό του οποίου το μόνο αντίτιμο είναι ο βαθμός ή η επιτυχία σε εξετάσεις . Έτσι και θα παίρνει ικανοποίηση ,άρα δεν θα τσακίζεται ψυχικά ,όταν διαβάζει , αλλά και θα ξέρει που να σταματήσει εφόσον ο βαθμός και η επιτυχία δεν θα είναι οι μόνοι του στόχοι .

Σε δύσκολες εποχές οικονομικής κρίσης και ανεργίας  πάλι ισχύουν όσα είπαμε παραπάνω .Ίσως ακόμα περισσότερο να ορίσουμε τι θεωρούμε απαραίτητο στην ζωή μας .Το να δεχτούμε να έχουμε λιγότερα και να μην ταυτίζουμε την επιτυχία μας στην ζωή με την αγοραστική μας ικανότητα είναι πάρα πολύ σημαντικό για την ψυχική μας ισορροπία και την προσωπική μας ευτυχία ( πάντα στο μέτρο του δυνατού ).

 

 

 

 ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ (1910-1975) 

Η μικρή χορεύτρια

 Η ΜΙΚΡΗ ΧΟΡΕΥΤΡΙΑ

   Νίκος Καββαδίας

Η μικρή χορεύτρια 

Εχθές στο τσίρκο εχόρεψε κάποια μικρή χορεύτρια,

ωραία, μες στην τζεργκέρζικη, πολεμική στολή της,

κι όλοι με λάγνα, λαμπερά την εκοιτούσαν μάτια,                                                  

κι όλοι με κρύφια επιθυμιά ποθούσαν το φιλί της.

Χορεύοντας τραγούδαγε κάποιο γλυκό τραγούδι,                                                          

σε ξένη γλώσσα, που έλεγε για μακρινές πατρίδες,

για δέντρα, για ψηλά βουνά, για βρύσες κρουσταλλένιες,

και για Αμαζόνων πόλεμους, για θρύλους, για ηρωίδες.

                                                                                                                          

Και χόρευε με ρυθμικές κι ανάλαφρες κινήσεις,

σαν το λουλούδι ετάνιζε τη λυγερή της μέση,                                                        

ορθώνοντας τα δάχτυλα, ύψωνε το κορμί της,

κι ύστερα πάλι ελύγιζε, σαν να ’θελε να πέσει.

Και το τραγούδι ετέλειωσε, κι έπαψε τον χορό της,

όμως κανείς δεν τόλμησε τα χέρια να χτυπήσει,

όλοι άφωνοι κοιτάζανε τα κόκκινά της χείλη,

όπου θριάμβου πρόσκαιρου χαμόγελο είχε ανθίσει.

Μα τη στιγμή που αλάλαξαν απ’ τη συγκίνησή τους,

σαν όλους κάποια μυστική φωνή να τους οδηγεί,

η όμορφη χορεύτρια, με τα βαμμένα χείλη,

κάνοντας μιαν απότομη στροφή είχε πια φύγει.

Β1-Β2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ (1054 )

ΣΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΟΥΣ  (1204 )

 

Το Δολάριο του Μεσαίωνα

Από το 312, που πρωτοεμφανίζεται, ως τα μέσα του 11ου αι., το βυζαντινό νόμισμα θα μείνει σταθερό και καθαρό. Ίσως δεν είναι ανάγκη να αναζητήσουμε άλλη εξήγηση για τον πρωταρχικό ρόλο που έπαιξε στη μυθική ιστορία του Βυζαντίου, αλλά και στο μαζικό υποσυνείδητο των λαών του Μεσαίωνα.
Ο Κοσμάς Ινδικοπλεύστης (6ος αι ) θα στηρίξει τη θεωρία του για την αιωνιότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στο "ότι με το νόμισμα αυτών (δηλαδή των Βυζαντινών) εμπορεύονται όλα τα έθνη και είναι δεκτό σε κάθε τόπο από το ένα ως το άλλο άκρο της γης και θαυμάζεται από κάθε άνθρωπο και κάθε βασιλική εξουσία. Και τέτοιο νόμισμα δεν υπάρχει σ' άλλο κράτος"
Χλαμυδοφόρος αυτοκράτορας, κρατώντας στο χέρι σφαίρα σταυροφορούσα και σκήπτρο, εστεμμένος από Αγγελο Κυρίου ή από τον ίδιο το Χριστό με χαραγμένα τα ηχηρά ονόματα της (αυτοκρατορικής) εξουσίας... κυκλοφορούσε, χάρη στο νόμισμα, από τη μια γωνιά της αυτοκρατορίας στην άλλη, περνούσε στα χέρια ανθρώπων κάθε τόπου, διαλαλώντας τη στρατιωτική ισχύ της αυτοκρατορίας (σύμβολό της η χλαμύδα), το θεοστήρικτο της αυτοκρατορικής αρχής ( ο θεόστεπτος βασιλεύς είναι τοποτηρητής του Χριστού στη γη ), το παγκόσμιο και οικουμενικό της θεοπρόβλητης εξουσίας ( σημάδια τους το σκήπτρο και η σφαίρα) και τέλος τα βυζαντινά αναφαίρετα δικαιώματα στη ρωμαϊκή κληρονομιά

Ε. Αρβελέρ, Αρχαιολογία, 1, (1981), 39-40.

Η μάχη του Μαντζικέρτ θεωρείται γεγονός εξαιρετικής σημασίας για την τύχη του Βυζαντίου. Σηματοδοτεί την αρχή κατάρρευσης του βυζαντινού κράτους και για πολλούς ερευνητές αποτελεί το συμβατικό όριο ανάμεσα στη Μεσοβυζαντινή και Υστεροβυζαντινή εποχή. Πρόκειται για την τελευταία στρατιωτική επιχείρηση του Ρωμανού Δ' Διογένη (1067-1071). Η πορεία μέχρι το Mαντζικέρτ σημαδεύτηκε από σειρά συμβάντων που ερμηνεύτηκαν ως κακοί οιωνοί για την έκβαση της εκστρατείας. Στις 26 Αυγούστου 1071 ο αυτοκράτορας, απορρίπτοντας συνθήκη ειρήνης από το σουλτάνο Αλπ Αρσλάν (1063-1072), πήρε την απόφαση να αντιμετωπίσει τους Τούρκους. Πραγματοποιώντας μια σύντομη νίκη, ο Ρωμανός αποφάσισε να επιστρέψει στο στρατόπεδο. Ωστόσο, ο Ανδρόνικος Δούκας διέδωσε την ψεύτικη είδηση ότι ο αυτοκράτορας ηττήθηκε και απέσυρε τους άνδρες του. Διάφορες φήμες διαδόθηκαν γρήγορα. Την αναστάτωση που προκλήθηκε αντιλήφθηκαν οι Τούρκοι και την εκμεταλλεύτηκαν. Επιτέθηκαν, με αποτέλεσμα ο Ρωμανός να βρεθεί αιχμάλωτός τους και ο βυζαντινός στρατός να ηττηθεί. Η ήττα στο Mαντζικέρτ σήμανε την κατάρρευση του διοικητικού συστήματος στις ανατολικές επαρχίες. Σειρά εσωτερικών διαμαχών των Βυζαντινών, οι οποίοι ζητούσαν ακόμη και τη βοήθεια των Τούρκων, σημάδεψαν την επόμενη δεκαετία (1071-1081). Είναι χαρακτηριστικό, και ενδεικτικό του βαθμού στον οποίο η περιοχή της Μικράς Ασίας είχε αρχίσει να κατακλύζεται από τους Τούρκους, το γεγονός ότι ο μελλοντικός αυτοκράτορας Αλέξιος, επιστρέφοντας από την Αμάσεια στην Κωνσταντινούπολη το 1074, ταξίδεψε με πλοίο γιατί όλοι οι χερσαίοι δρόμοι ελέγχονταν από Τούρκους. Η ήττα του Mαντζικέρτ δεν ήταν ένα γεγονός που ξάφνιασε. Ήταν το αποτέλεσμα των εσωτερικών και εξωτερικών εξελίξεων που είχαν διαρκέσει πάνω από μισό αιώνα μετά το θάνατο του Βασιλείου Β' (976-1025). H Mικρά Aσία δεν κατέρρευσε αμέσως μετά το 1071. Ωστόσο η μάχη του Mαντζικέρτ σήμανε την αρχή του τέλους, την απαρχή της κατάληψης ενός από τα σημαντικότερα και πλουσιότερα τμήματα της αυτοκρατορίας, της Μικράς Ασίας, και την ίδρυση ισχυρού κράτους από τους Σελτζούκους Τούρκους. 'Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού Οι ξένοι και η διοίκηση του κράτους Στους ξένους, αν δεν κρατάνε από βασιλική γενιά στη χώρα τους, να μην απονέμεις μεγάλους τίτλους ούτε να τους εμπιστεύεσαι μεγάλες εξουσίες. Κάνοντας κάτι τέτοιο, σίγουρα και τον εαυτό σου θα μειώσεις αλλά και τους Ρωμαίους άρχοντές σου. Διότι, όταν θα τιμήσεις έναν ξένο που έχει έλθει από ταπεινή γενιά με το αξίωμα του πριμικηρίου ή του στρατηγού, ποια αντάξια στρατηγία θα δώσεις στον Ρωμαίο; Σίγουρα θα τον κάνεις εχθρό. Αλλά και στη χώρα του, αν ακούσουν ότι αυτός ανέβηκε σε τέτοιους τίτλους, όλοι θα γελάσουν και θα πουν: «Εμείς εδώ δεν τον είχαμε άξιο για τίποτα, κι όταν πήγε στη Ρωμανία κατάφερε να πάρει τέτοιο αξίωμα. Φαίνεται ότι στη Ρωμανία δεν υπάρχει κανένας ικανός άνθρωπος, γι' αυτό ανέβηκε τόσο ψηλά ο δικός μας [....]». Πολύ συμφέρει τη Ρωμανία, κύριέ μου, να μην τιμά τους ξένους με μεγάλα αξιώματα [...]. Κεκαυμένος, Στρατηγικό, σετ. Δ. Τσουγκαράκης, εκ. Κανάκε, Αθήνα 1996, 250. (Ο Κεκαυμένος ήταν Βυζαντινός συγγραφέας γνωστός για το διασωθέν έργο του Στρατηγικόν, ένα εγχειρίδιο για τις στρατιωτικές υποθέσεις των νοικοκυριών του 11ου αιώνα. Ήταν ίσως Αρμενικής ή Γεωργιανής καταγωγής ) Ο στρατός του Ρωμανού Δ 'Διογένη Ο Αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων, αλλά που ήταν χαρακτηριστικός των καιρών: τον αποτελούσαν Βούλγαροι, Ούζοι και άλλοι ξένοι που έτυχε να βρίσκονται εκεί, καθώς επίσης και Φράγκοι και Βαράγγοι. Όλοι αυτοί πήραν την αυτοκρατορική εντολή να πάνε στη Φρυγία, που βρίσκεται στο θέμα Ανατολικών, και όπου έβλεπε κανείς το απίθανο αυτό θέαμα: οι περίφημοι στρατιώτες των Ρωμαίων, που είχαν υποτάξει Ανατολή και Δύση, δεν ήταν παρά λίγοι άνδρες, τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοι... Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατείες, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι, και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη ...Σε αντίθεση οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο. Γεώργιος Κεδρηνός , II, 668-669, στο : Σπ. Βρυώνης, Η παρακμή του Μεσαιωνικού Ελληνισμού της Μικρός Ασίας και η διαδικασία του εξισλαμισμού (11ος- 15ος αι.), μετ. Κ. Γαλαταριώτου, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1996, 82. Ο Γεώργιος Κεδρηνός ήταν βυζαντινός χρονογράφος. Έζησε στο τέλος του 11ου και στις αρχές του 12ου αιώνα. Άσκηση :  Χρησιμοποιώντας στοιχεία από τα τρία τελευταία κείμενα ( Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Κεκαυμένος , Κεδρηνός ) παρουσιάστε με δικά σας λόγια τα γεγονότα που οδήγησαν στην μάχη του Ματζικέρτ και την σημασία της . Να λάβετε υπ' όψιν σας τι διαφαίνεται για την κατάσταση της Αυτοκρατορίας  στο κείμενο του Κεκαυμένου ;

Α1-Α2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

 Γεωμετρικός ρυθμός : Κεραμική 

Ο Γεωμετρικός ρυθμός, θα διαρκέσει περίπου διακόσια χρόνια, από το 900 ως το 700 π.Χ (πριν έχουμε τον πρωτο γεωμετρικό ρυθμό ). Ο όρος γεωμετρικός δόθηκε, γιατί τα αγγεία διακοσμούνται με γεωμετρικά μοτίβα π.χ. τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι. Ακόμη και οι μορφές αποδίδονται με γεωμετρικό τρόπο, έτσι ώστε το ανθρώπινο σώμα μοιάζει με τρίγωνο. Ο αγγειογράφος ζωγραφίζει σύμφωνα με την παράδοση, αυτό που ξέρει κι όχι αυτό που βλέπει. Το χρώμα που χρησιμοποιείται είναι το μαύρο. Γεωμετρική όμως είναι και η μορφή των αγγείων, δηλαδή χαρακτηρίζονται «από σαφή και ισορροπημένη άρθρωση των επιμέρους τμημάτων τους, ενώ την ενότητά τους εξασφαλίζει, αρκετές φορές, ένας τονισμένος κάθετος άξονας».

Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι η διαίρεση του αγγείου σε πολλές ζώνες. Για τη διακόσμηση χρησιμοποιούνται παράλληλες γραμμές και περισσότερα γεωμετρικά σχήματα όπως άγκιστρα, τρίγωνα, ρόμβοι, χωρίς φυσικά να πάψουν να χρησιμοποιούνται οι μαίανδροι. Οι ομόκεντροι κύκλοι, όταν υπάρχουν, εντάσσονται μέσα σε διακοσμητικές ζώνες. Συναντάμε αρκετά συχνά ζώα ή ανθρώπους. Τα νέα σχήματα είναι ο κρατήρας που στηρίζεται σε ψηλό κωνικό πόδι και η πεπλατυσμένη πυξίδα, που η λαβή του καλύμματός της έχει τη μορφή αλόγων.

Σιγά σιγά αρχίζουν να υποχωρούν τα διάφορα γεωμετρικά μοτίβα και το μεγαλύτερο μέρος του αγγείου καταλαμβάνουν οι διάφορες εικονιστικές παραστάσεις. Μάλιστα οι παραστάσεις αυτές εκτείνονται σε περισσότερες από μια ζώνες. Το πιο συνηθισμένο θέμα είναι η εκφορά και η πρόθεση. Τα αγγεία με θέμα την εκφορά και την πρόθεση χρησιμοποιούνται ως ταφικά αγγεία, σήματα, στους τάφους.

. Το μέγεθός τους είναι μεγάλο, ξεπερνούν σε ορισμένες περιπτώσεις το 1,5 μ. Άλλα θέματα είναι τα ζώα, οι σκηνές μάχης, οι πολεμιστές. Τα νέα γεωμετρικά μοτίβα που χρησιμοποιούνται είναι ο διπλός ή τριπλός μαίανδρος, οι πολλαπλοί ρόμβοι, οι σειρές από φακοειδή φύλλα.

Οι γυναίκες αποδίδονται ντυμένες και με στήθος από δύο μικρές γραμμές, αντίθετα οι άνδρες παρουσιάζονται γυμνοί με ξίφος και εγχειρίδιο στη μέση ή με δόρατα και φορούν κράνος που αποδίδεται με μια καμπύλη γραμμή η οποία θυμίζει λοφίο.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι κατά τη γεωμετρική περίοδο το αγγείο γίνεται το πεδίο στο οποίο εφαρμόζονται με μαθηματική ακρίβεια ένα τεράστιο πλήθος γεωμετρικών σχημάτων οργανωμένα με απίστευτη φαντασία.

Ασκήσεις :

Περιηγηθείτε στην διεύθυνση "Ελληνικός Πολιτισμός -Τέχνη -  Αγγειογραφία -Γεωμετρική Εποχή "

htt

p://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/geom/geometriki-aggeiografia.htm

Παρατηρήστε την διακόσμηση των αγγείων της Ύστερης Γεωμετρικής περιόδου και καταγράψτε τα χαρακτηριστικά τους .

Α1-Α2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ : ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Στους Σκοτεινούς χρόνους παρατηρείται δημογραφική συρρίκνωση. Oι περισσότερες πληροφορίες προέρχονται από αρχαιολογικές πηγές, ιδιαίτερα τα νεκροταφεία, αφού οι οικισμοί είναι σχεδόν ανύπαρκτοι και τα ίχνη ζωής σπανίζουν στις περισσότερες τοποθεσίες. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς αρκετών αρχαιολόγων, ο πληθυσμός της ηπειρωτικής Ελλάδας πιθανότατα να μειώθηκε κατά τρία τέταρτα. Μικρές, ωστόσο, ανθρώπινες ομάδες φαίνεται να επιζούν στα Nιχώρια της Μεσσηνίας, το Λευκαντί της Εύβοιας, την Αθήνα, το 'Aργος, την Ασίνη και την Τίρυνθα της Αργολίδας. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι διαθέσιμες από τα νεκροταφεία πληροφορίες είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε μονομερή ερμηνεία αυτού του προβλήματος. 'Aλλοι μη ανιχνεύσιμοι παράγοντες, όπως οι πληθυσμιακές ανακατατάξεις, οι μεταβολές του τρόπου ζωής και οι διαφορετικές αντιλήψεις περί θανάτου, μπορούν να διαφοροποιήσουν τα συμπεράσματα.

Ενώ οι Σκοτεινοί χρόνοι χαρακτηρίζονται από δημογραφικό μαρασμό, τον 8ο αιώνα π.Χ. παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού ως αποτέλεσμα εκτενών μεταναστεύσεων στην ύπαιθρο. Αυτή η δημογραφική ανάπτυξη πιθανόν να συνοδευόταν από αντίστοιχη αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί το κατά πόσο η πληθυσμιακή αύξηση προηγήθηκε και οδήγησε σε μεγαλύτερη αγροτική παραγωγή, ή εάν οι βελτιώσεις στη γεωργική τεχνολογία και η καλλιέργεια περισσότερων γαιών απέφεραν την αύξηση του πληθυσμού στο βαθμό που θα μπορούσε να τον συντηρήσει η γη. Οι δύο παραπάνω εξελίξεις επέδρασαν η μία στην άλλη: καθώς παραγόταν περισσότερη τροφή ο καλύτερα σιτιζόμενος πληθυσμός αναπαραγόταν γρηγορότερα και καθώς αυξανόταν ο πληθυσμός περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν να παράγουν μεγαλύτερη ποσότητα τροφής.

Ορισμένοι μελετητές αμφισβήτησαν τις διαστάσεις αυτής της πληθυσμιακής αύξησης. Ξεκινώντας από την υπόθεση ότι έγινε μία σημαντική μεταβολή των ταφικών εθίμων, έχουν διατυπώσει την άποψη ότι η πόλη, που βρισκόταν στη γένεσή της στο β' μισό του 8ου αιώνα π.X., έδωσε για πρώτη φορά -ύστερα από την Υπομυκηναϊκή εποχή- το δικαίωμα του ενταφιασμού σε όλους τους κατοίκους της, μέσα σε ένα πνεύμα ίσης μεταχείρισης. Υπό αυτό το πρίσμα εξηγείται και η "άνθηση" των νεκροταφείων κατά την εποχή αυτή. Οι Σκοτεινοί χρόνοι θα ήταν, σύμφωνα με αυτήν την άποψη, μία εποχή "εκλεκτικού ενταφιασμού", όπου τα ταφικά έθιμα ίσχυαν μόνο για τους ισχυρούς, ενώ οι κοινοί θνητοί αποτεφρώνονταν χωρίς τελετές και οι στάχτες τους σκορπίζονταν κοντά στους τόπους καύσης που διέθεταν τα νεκροταφεία.

Με τη δημογραφική αλλαγή που σημειώθηκε στα τέλη της Γεωμετρικής περιόδου εδραιώθηκαν οι συνθήκες από τις οποίες ανέκυψαν οι νέες πολιτικές μορφές που θα εμφανιστούν στον ελληνικό χώρο κατά την Αρχαϊκή περίοδο. Ασκήσεις :  1) Υπογραμμίστε τα βασικά σημεία του κειμένου . Εντοπίστε και στείλτε μου τις απορίες σας . 2) Ποιο είναι το βασικό θέμα του κειμένου ; Ποιες οι βασικές πληροφορίες που δίνονται ; Που υπάρχει ένσταση από κάποιους επιστήμονες  και που την στηρίζουν ;

 Πολυχρονόπουλος , Συλλογική κουζίνα , ο Άλλος Άνθρωπος 

https://www.lifo.gr/articles/greece_articles/298521/enas-kalos-anthropos

https://www.youtube.com/watch?v=Ve47how_iMs     ( ντοκυμαντερ)

Η απάντηση του ΜΟΜΑ στον Τραμπ .

https://dimartblog.com/2017/02/07/moma-vs-trump/?fbclid=IwAR1AIu7xeuGvthv8nDqNzGePisLUHqfrWhr9tKClMSk5NMwdBfYY7I6JMyI

Παιδική εργασία 

 https://www.dinfo.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD%CE%B5-%CF%84%CE%B9%CF%82-%CF%83%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84/?fbclid=IwAR3cVE-m6CxyDqlpMmo4nm5kI1cKHiWFaTMv4c3pc6daoaiwd7rwdKRMkJY

Α1-Α2 : ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ  

 Οίκος και πόλις

Μία από τις σημαντικές αλλαγές που δρομολογείται τον 8ο αι. π.Χ. και ανακλάται στα ομηρικά έπη είναι η μετάβαση από τον παραδοσιακό θεσμό του οίκου στον νεωτερικό της πόλης. Βασική κοινωνική μονάδα του οίκου αποτελούσε η στενότερη ή ευρύτερη οικογένεια, που βρισκόταν υπό την εξουσία ενός πατριάρχη βασιλιά, και περιελάμβανε τις εκτάσεις γης, τα ζώα, το υπηρετικό προσωπικό, και τα υπόλοιπα υλικά αγαθά. Παράδειγμα ο οίκος του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Ο θεσμός του οίκου αντιπροσώπευε έναν τύπο κοινωνίας τοπικό, όπου ίσχυαν εθιμικοί κανόνες δικαίου, με συχνές συγκρούσεις ανάμεσα σε μεμονωμένους ανθρώπους και αντίπαλες ομάδες, και με ριζική διαφοροποίηση ανάμεσα στην ανώτερη τάξη των ευγενών και στον λαό. Η αλληλεγγύη ανάμεσα στα μέλη του οίκου στηριζόταν στους συγγενικούς κυρίως δεσμούς. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλα μέλη, που δεν ήταν συγγενείς, αλλά «ξένοι» που γίνονταν φίλοι. Αυτοί αναζητούσαν την ασφάλεια και τις ανέσεις του οργανωμένου σπιτικού, προσφέροντας ως αντάλλαγμα τις υπηρεσίες τους στον κύριό τους ως έμπιστοι ακόλουθοί του στη διάρκεια της ειρήνης ή του πολέμου. Παράδειγμα η σχέση του Πατρόκλου με τον Αχιλλέα.

Τα προνόμια που απολάμβαναν τα μέλη του οίκου εξαρτώνταν από την κοινωνική τους θέση, η οποία με τη σειρά της καθοριζόταν από την ανωτερότητα στην καταγωγή και τον πλούτο. Κατ᾽ επέκταση, οι βασικές αξίες του οίκου ήταν λίγο πολύ δεδομένες, προκαθορισμένες, και το ίδιο συνέβαινε με τη θέση που κατείχε κάποιος μέσα σε μια κοινότητα, από την οποία προέκυπταν τα προνόμια και οι υποχρεώσεις του. Ήταν αναμενόμενο λοιπόν το πρωταρχικό κίνητρο δράσης ενός επικού ήρωα, για παράδειγμα του Αχιλλέα, να είναι περισσότερο η υπεράσπιση του προσωπικού του κύρους και της περιωπής του μέσα στην κοινότητά του, καθώς και των φίλων του, των δικών, και λιγότερο η διακινδύνευση στο όνομα συλλογικότερων αξιών.

Παρ᾽ όλα αυτά, στα δύο ομηρικά έπη προβάλλονται στοιχεία τα οποία υποδηλώνουν την ύπαρξη ενός κόσμου που διαθέτει και προπολιτικά χαρακτηριστικά, με την έννοια ότι ήρωες και ηρωίδες εξαρτούν το προσωπικό τους κύρος από το συμφέρον του συνόλου, της κοινότητάς τους. Βέβαια, πολιτικοί θεσμοί, λειτουργίες και αξίες βρίσκονται ακόμη στην πρωτοβάθμια φάση σχηματισμού τους· διαθέτουν ωστόσο χαρακτηριστικά που θα οδηγήσουν σταδιακά στην κοινωνία των πολιτών-οπλιτών, στην οργανωμένη πόλη-κράτος των κλασικών χρόνων.

Τρεις σημαντικοί, μόνιμοι «πολιτικοί» σχηματισμοί συντηρούνται στα ομηρικά έπη (η Τροία, η ουτοπική Σχερία των Φαιάκων και η Ιθάκη) και ένας προσωρινός (το οχυρωμένο στρατόπεδο των Αχαιών). Οι μόνιμοι τουλάχιστον πολιτικοί σχηματισμοί δεν αποτελούν μόνον οχυρωμένες, αστικές τοποθεσίες ούτε μπορούν να θεωρηθούν μηχανιστική συσσώρευση αυτόνομων οίκων, αλλά συγκροτούν ανεξάρτητες, αυτοκυβερνώμενες κοινότητες και με συλλογικά έθιμα. Προβεβλημένος πολιτικός θεσμός είναι η συνέλευση, στο πλαίσιο της οποίας μπορεί να υπερτερεί συχνά η γνώμη του ενός βασιλιά ή μιας οικογένειας έναντι της βούλησης των πολλών, συζητούνται όμως κρίσιμα ζητήματα και παίρνονται αποφάσεις που εκτείνονται από τη διανομή της λείας μέχρι την επίλυση συγκρούσεων. Η αγορά συγκαλείται για να συζητήσει μόνο δημόσια ζητήματα, που σημαίνει ότι είχε αρχίσει να διακρίνεται η ιδιωτική από τη δημόσια ζωή. Σε άλλες περιπτώσεις ξεχωρίζει ο κάτοικος μιας πολιτικής κοινότητας από αυτόν που δεν γνωρίζει πολιτικούς θεσμούς, ενώ σπανιότερα (όχι πάντως με συνέπεια) η ανάληψη μιας πολεμικής επιχείρησης, όπως η εκστρατεία εναντίον της Τροίας, εμφανίζεται ως υπόθεση συλλογική.

Εξάλλου, στα δύο ομηρικά έπη οι ήρωες συνδέουν τη ζωή τους, τη δική τους ή της οικογένειάς τους, με την τύχη της πατρίδας ή της πόλης τους. Παράδειγμα ο Έκτορας, στον οποίο καταλογίζεται η διάσημη φράση της Ιλιάδας: Ένα είναι το πιο σωστό σημάδι, να πολεμά κανείς για την πατρίδα του (Μ 243). Ο τρωαδίτης ήρωας κληροδότησε μάλιστα στον γιο του το όνομα Ἀστυάναξ (ηγεμόνας πόλης), επειδή ο πατέρας του προστάτευε τις πύλες και τα ψηλά τείχη της Τροίας (Χ 501-502). Από την άλλη μεριά, στην Οδύσσεια ο κεντρικός πρωταγωνιστής της, ο Οδυσσέας, λαχταράει να βρεθεί στο σπίτι του, στους δικούς του αλλά και στη γη και πατρίδα του, την Ιθάκη: Τίποτε άλλο πιο γλυκό από πατρίδα και γονιούς (ι 34).

Όλα αυτά δηλώνουν ότι πλάι στις παραδοσιακές δομές του οίκου κάνουν την εμφάνισή τους οι νεωτερικές της πόλης, έτσι ώστε το προσωπικό με το συλλογικό, το τοπικό με το πολιτικό να συγχέονται και συχνά να συγκρούονται. Η προβολή των αρχών του οίκου συμφωνούσε με τον παραδοσιακό χαρακτήρα του μύθου των επών, η έκβαση του οποίου ήταν δεσμευτική για τον ποιητή και απαραβίαστη. Η συμπλοκή των παραδοσιακών αρχών του οίκου με τις νεωτερικές της πόλης, που εμφανίζονται κατά κανόνα στο πλαίσιο των λόγων ηρώων και θεών, αποτελεί στοιχείο της πλοκής των ομηρικών επών, πίσω από τις οποίες αναγνωρίζεται συχνά και η φωνή του ποιητή.

Λ. Πόλκας  , Ψηφίδες για την Ελληνική  γλώσσα 

https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/epos/page_063.html

Άσκηση :

Διαβάστε προσεκτικά το κείμενο και υπογραμμίστε ό,τι θεωρείτε σημαντικότερο . Σημειώστε τις απορίες που σας δημιουργούνται .

 ΧΡΟΝΟΣ.......

"Δείξε μου τον άνθρωπο που ξέρει να αποδίδει στο χρόνο την αξία του, να εκτιμά την κάθε ημέρα, να αντιλαμβάνεται ότι πεθαίνει κάθε στιγμή. Απατώμεθα όταν νομίζουμε ότι ο θάνατος βρίσκεται μπροστά μας. Το μεγαλύτερο μέρος του ήδη παρήλθε. Ό,τι ανήκει στο παρελθόν βρίσκεται στα χέρια του θανάτου.

Κάμε , λοιπόν, αγαπητέ μου Λουκίλιε, καθώς γράφεις: γίνε κύριος όλων των ωρών σου. Θα εξαρτάσαι λιγότερο από το αύριο, αν γίνεις κύριος του σήμερα. Όσο αναβάλουμε, η ζωή μας φεύγει. Τίποτε, Λουκίλιέ μου, δεν μας ανήκει. Μόνον ο χρόνος είναι δικός μας. Αυτό είναι το μόνο φευγαλέο και τυχαίο αγαθό που μας χάρισε η φύση. Κι όμως, ο οποιοσδήποτε τρίτος μπορεί να μας το ξοδεύει.

Κοίτα πόσο μωροί είναι οι άνθρωποι: θεωρούν ως μεγάλη εξυπηρέτηση τις πλέον ελάχιστες και ευτελείς υπηρεσίες, τις μη αναγκαίες, και νιώθουν υποχρεωμένοι. Αλλά κανείς δεν νιώθει υπόχρεος για τον χρόνο που του χαρίζουμε, ενώ αυτό είναι το μόνο αγαθό που δεν μπορεί να ανταποδώσει ακόμη κι ο πιο ευγνώμων άνθρωπος".

Seneca Lucius Annaeus-Από τις επιστολές στο Λουκίλιο

ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Για σκέψου να μην πρόφταινα
κι αυτό το καλοκαίρι
να δω το φως ξανά εκτυφλωτικό
να νιώσω την αφή του ήλιου στο κορμί μου
να οσμιστώ δροσερές και χαλασμένες μυρωδιές
να γευτώ γλυκόξινες και πιπεράτες γεύσεις
ν’ ακούω τα τζιτζίκια ως τα κατάβαθα της νύχτας
να καταλαβαίνω τους δικούς μου που αγαπώ
να μην αδημονώ μ’ αυτούς που με στηρίζουν
να σκέφτομαι κι εκείνους που θέλησα να ξεχάσω
να βρίσκω φίλους που έρχονται από μακριά
ν’ αφήνω κι άλλες ζωές να μπαίνουν στη δική μου
να κολυμπάω σε θάλασσες ζεστές
ν’ αντικρίζω φρέσκα σώματα γυμνά
ν’ αναπολήσω έρωτες, να ονειρευτώ καινούργιους
ν’ αντιληφθώ τα πράγματα που αλλάζουν.
Έτσι καθώς το πρόφτασα αυτό το καλοκαίρι
λέω να ελπίζω για προσεχή Χριστούγεννα
για κάποια επόμενη Πρωτοχρονιά
άσε να δούμε και για παραπέρα.

 Κώστας Καρυωτάκης , Τρεις Μεγάλες Χαρές

 Όμορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος! Δ. Σολωμός

 Ι. Καλός υπάλληλος 

  Είναι ένας αγαθός γεροντάκος. Έπειτα από τριάντα χρόνων ὑπηρεσία, έχει νά διατρέξει όλους τούς βαθμούς. Γραφεύς στο πρωτόκολλο. 

  Πάντα έκανε τη δουλειά του ευσυνείδητα, σχεδόν με κέφι. Σκυμμένος από το πρωὶ ως το βράδυ στο παρθενικό βιβλίο του, περνούσε τούς αριθμούς και αντέγραφε τὶς περιλήψεις. Κάποτε, μετά την καταχώριση ενός εισερχομένου ή ενός εξερχομένου, ετράβαγε μιά γραμμή πού έβγαινε από την τελευταία στήλη και προχωρούσε προς το περιθώριο, έτσι σάν απόπειρα φυγής. Αυτή ἡ ουρά δεν είχε θέση εκειμέσα, όμως την τραβούσε βιαστικά, με πείσμα, θέλοντας νά εκφράσει τον εαυτό του. Ἂν έσκυβε κανεὶς πάνω στην απλή και ίσια γραμμούλα, θά διάβαζε την ιστορία του καλού ὑπαλλήλου.

    Νέος ακόμη, μπαίνοντας στην ὑπηρεσία, εχαιρέτησε με συγκαταβατικό χαμόγελο τούς συναδέλφους του. Έτυχε νά καθίσει σ᾿ αυτήν την καρέκλα. Κ’ έμεινε εκεί. Ήρθαν ἄλλοι αργότερα, έφυγαν, επέθαναν. Αυτός έμεινε εκεί. Οι προϊστάμενοί του τον θεωρούσαν απαραίτητο. Είχε αποκτήσει μία φοβερή, μοιραία ειδικότητα.

    Ελάχιστα πρακτικός ἄνθρωπος. Τίμιος, ιδεολόγος. Μ’ όλη τη φτωχική του εμφάνιση, είχε αξιώσεις ευπατρίδου. Ένα πρωί, επειδή ο Διευθυντής του του μίλησε κάπως φιλικότερα, επήρε το θάρρος, του απάντησε στον ενικό, εγέλασε μάλιστα ανοιχτόκαρδα και τον χτύπησε στον ώμο. Ο κύριος Διευθυντής τότε, μ᾿ ένα παγωμένο βλέμμα, τον εκάρφωσε πάλι στη θέση του. Κ’ έμεινε εκεί. 

   Τώρα, βγαίνοντας κάθε βράδυ από το γραφείο, παίρνοντας τον παραλιακό δρόμο, βιαστικός βιαστικός, γυρίζοντας δαιμονισμένα το μπαστούνι του με την ωραία, νικέλινη λαβή, γράφει κύκλους μέσα στο ἄπειρο. Και μέσα στούς κύκλους τα σημεία του απείρου. Όταν περάσει τά τελευταία σπίτια, θ’ αφήσει πάντα να ξεφύγει ψηλά με ορμή το μπαστούνι του, έτσι σάν απόπειρα λυτρωμού. 

    Μετά τον περίπατο τρυπώνει σε μία ταβέρνα. Κάθεται μόνος, αντίκρυ στά μεγάλα, φρεσκοβαμμένα βαρέλια. Όλα έχουν γραμμένο πάνω απ᾿ την κάνουλα, με παχιά, μαύρα γράμματα, τ’ όνομά τους: Πηνειός, Γάγγης, Μισσισσιππής, Τάρταρος. Κοιτάζει εκστατικός μπροστά του. Το τέταρτο ποτηράκι γίνεται ποταμόπλοιο, με το οποίο ταξιδεύει σε θαυμάσιους, ἄγνωστους κόσμους. Από τά πυκνά δέντρα, πίθηκοι σκύβουν και τον χαιρετάνε. Είναι ευτυχής.

 [Καρυωτάκης 2017: 557]

Άσκηση :

1) Ποιο το βασικό θέμα , κατά την γνώμη σας , που θίγει ο συγγραφέας; 

Να στηρίξετε την απάντησή σας σε συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες και να δείξετε πως λειτουργούν μέσα στο κείμενο .

2) Ξαναδιαβάστε το κείμενο του Καρυωτάκη από το βιβλίο της Β Λυκείου " Κάθαρσις" ( http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2702/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_B-Lykeiou_html-empl/index_b_04_04.html ) και συγκρίνετε το θέμα και την γραφή .

3) Διάβάστε το απόσπασμα από το διήγημα του Νικολάι Γκόγκολ ," Το παλτό".

https://antikleidi.com/2019/04/01/gogol_palto/

Συγκρίνετε το απόσπασμα με το κείμενο του Καρυωτάκη (Ο καλός υπάλληλος) ως προς το θέμα και ως προς την μορφή .

4)   Κώστας Καρυωτάκης «Γραφιάς»

Οἱ ὧρες μ’ ἐχλώμιαναν, γυρτός που βρέθηκα ξανά
στο ἀχάριστο τραπέζι.
(Ἀπ’ τ’ ανοιχτό παράθυρο στον τοῖχο ἀντικρινά
ὁ ἥλιος γλιστράει και παίζει.)

Διπλώνοντας το στῆθος μου, γυρεύω ἀναπνοή
στη σκόνη τῶν χαρτιῶ μου.
(Σφύζει γλυκά και ἀκούγεται χιλιόφωνα ἡ ζωή
στα ἐλεύθερα τοῦ δρόμου.)

Ἀπόκαμα, θολώσανε τα μάτια μου και ὁ νοῦς,
ὅμως ἀκόμη γράφω.
(Στο βάζο ξέρω δίπλα μου δυο κρίνους φωτεινούς.
Σα να ‘χουν βγεῖ σε τάφο.)

Ποιο το θέμα του κειμένου ; Βρείτε 3 κειμενικούς δείκτες που τονίζουν το θέμα .

5) Δείξτε πως συνομιλούν τα κείμενα μεταξύ τους .

  Θοδωρής Γκόνης, Με τα φαγωμένα παπούτσια

 Όταν θέλεις να φύγεις, να ταξιδέψεις, δεν κρατιέσαι, δεν κλειδώνεσαι όσο κι αν σου κρύβουν τα κλειδιά, όσο κι αν σε περιορίζουν, βρίσκεις το παλιό μακρυμούρικο λεωφορείο που έχει φάει τα παπούτσια του στη διαδρομή Τρίπολη-Άργος, ξεχασμένο σε ένα οικόπεδο να σαπίζει, χτενίζεσαι, στολίζεσαι στους σπασμένους καθρέφτες του, παίρνεις στα χέρια σου το σκουριασμένο τιμόνι, πετάς στην τσάντα ένα ζευγάρι φτερά μαζί με ένα πορτοκάλι και ανοίγεσαι στους μεγάλους δρόμους.

 Όσο και αν φωνάζουν τρέχοντας πίσω σου, δεν πρόκειται να γυρίσεις να τους ακούσεις, δεν θα σταματήσεις, έχεις ξεκινήσει χρόνια τώρα, φεύγεις, έφυγες. Πέταξε το πουλάκι, είναι αργά πια.

 Το ξέρεις, το έμαθες, πέρασμα είναι, δεν γονατίζεις, δεν την πιστεύεις τη ζωή αυτή, εσύ θέλεις να ζήσεις, να ταξιδέψεις, να ξοδέψεις, δεν αγαπάς τους ρακοσυλλέκτες που τους βρίσκουν νεκρούς πάνω σε ένα παραγεμισμένο στρώμα με χιλιάδες χαρτονομίσματα, δεν χτίζεις εκκλησίες, γιατί ο Θεός ο δικός σου είναι παντού, δεν ανάβεις κερί, καίγεσαι σαν το κερί, φωτίζεις, δεν φωτίζεσαι, δεν προσεύχεσαι κάπου, δεν κρατάς, δεν δεσμεύεις θέση διπλή δίπλα σου. Έχεις δρόμο, έχεις διαδρομή. Φεύγεις.

 Και όταν ξεχνιέσαι και αφήνεις ανοιχτά –γιατί άνθρωπος είσαι και το κάνεις– έρχονται, βρίσκουν την ευκαιρία τα πουλιά τα μαύρα, τα λευκά, οι ενοχές, οι τύψεις, οι αδυναμίες, οι παραλείψεις, οι συμπάθειες, τα αισθήματα, οι φιλοδοξίες, τα λάθη, τα πάθη, οι αγάπες και σε βάζουν στη μέση, σε σημαδεύουν με το σίδερο, σε στήνουν στα πέντε βήματα. Και εκεί, λίγο πριν κλείσεις τα μάτια και χαθείς οριστικά, έρχεται, φτάνει, ξυπνάει το σώμα, το κορμί, παίρνει στα χέρια του την τύχη του, σε περνάει απέναντι και σου δείχνει επιτέλους το μέρος όπου ανήκεις πάνω σ’ αυτή τη γη. 

[Γκόνης 2017: 36 -37]

Άσκηση :

Ποιο το βασικό θέμα , κατά την γνώμη σας , που θίγει ο συγγραφέας; 

Να στηρίξετε την απάντησή σας σε συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες και να δείξετε πως λειτουργούν μέσα στο κείμενο .

Τοποθετηθείτε επί του θέματος .

 ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΘΕΜΑ 

ΤΟΥ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΙΩΠΗ .

 

«Τη πρώτη νύχτα πλησιάζουνε

και κλέβουν ένα λουλούδι

από τον κήπο μας

και δε λέμε τίποτα….

 

Τη δεύτερη νύχτα δε κρύβονται πλέον

περπατούνε στα λουλούδια,

σκοτώνουν το σκυλί μας

και δε λέμε τίποτα.

 

Ώσπου μια μέρα

-την πιο διάφανη απ’ όλες-μπαίνουν άνετα στο σπίτι μας

ληστεύουν το φεγγάρι μας

γιατί ξέρουνε το φόβο μας

που πνίγει τη φωνή στο λαιμό μας.

 

Να παρουσιάσετε το βασικό, κατά τη γνώμη σας,  ερώτημα που υποβάλλει το ποίημα, στηρίζοντας την θέση σας σε τρία σημεία του κειμένου. Να το σχολιάσετε σε 150-200 λέξεις

Πριν απαντήσω , πρέπει να πω ότι στην ανάλυση κειμένου μπορεί κανείς να κινηθεί με διαφορετικό τρόπο και ως εκ τούτου πμορούν να υπάρξουν διαφορετικές σωστές απαντήσεις . 
Το σημαντικό είναι η μέθοδος που χρησιμοποιούμε για την ανάλυση .


Η απάντηση έχει τρία μέρη :

1) το ερώτημα : 

Γιατί οι άνθρωποι  δεν αντιδρούν , όταν καταπατώνται τα δικαιώματά τους ;


2) Για να απαντηθεί οτιδήποτε με βάση το κείμενο χρειάζεται ανάλυση .
Η ανάλυση ξεκινάει πάντα με την πολύ προσεκτική παρατήρηση .
Ξεκινάμε από "κλειδιά " του κειμένου , τους περίφημους "κειμενικούς δείκτες . 

Συνήθως ξεκινάμε από επαναλήψεις (όλων των ειδών ) , μεταφορές /παρομοιώσεις , αντιθέσεις .

Μπορούμε να παρτηρήσουμε τα ρήματα ( τα πρόσωπα , τους χρόνους τους , την φωνή τους ) αν έχουν κάτι να μας πουν .

Την παρουσία/απουσία επιθέτων .

Αφού "καταγράψουμε " (στο μυαλό μας ή στο πρόχειρο ) τις παρατηρήσεις μας , αποφασίζουμε ποια είναι , κατά την γνώμη μας , τα τρια σημεία (εδώ στην συγκεκριμένη άσκηση ) που στηρίζουν (απεικονίζουν) το ερώτημα και δείχνουμε πως λειτουργούν μέσα στο κείμενο .

Εγώ διάλεξα τα εξής :

1.Μερική επανάληψη

και δε λέμε τίποτα…

και δε λέμε τίποτα.

Στην μια περίπτωση με αποσιωποιητικά - κάτι συνεχίζεται , κάτι περιμένουμε , στην δεύτερη περίπτωση με τελεία - τελεσίδικη κατάσταση . Δεν περιμένουμε πια τίποτα , κάτι έχει τελειώσει .

2. Νοηματική επανάληψη:

που πνίγει τη φωνή στο λαιμό μας.

Ο στίχος αυτός κάνει νοηματική επανάληψη με τους δύο προηγούμενους χρησιμοποιώντας και μεταφορικό λόγο (ο φόβος πνίγει την φωνή / σαν να λέμε ο φόβος= δολοφόνος )

Οι  επαναλήψεις  αυτές (μερική και νοηματική , απλώνονται σε τρεις στίχους)  τοποθετούνται στον τελευταίο στίχο της κάθε στροφής . 

Άρα ενδυναμώνεται και τονίζεται το νόημά τους με πολλους τρόπους . Είναι εμφανές ότι πρόκειται για το ισχυρότερο σημείο του ποιήματος το οποίο ως θέση , δημιουργεί εύλογα το ερώτημα : Γιατί συμβαίνει αυτό ;

3) Νοηματική επανάληψη ( η έννοια της κλοπής , της καταπάτησης , της βίας  )

 και κλέβουν ένα λουλούδι

περπατούνε στα λουλούδια,

σκοτώνουν το σκυλί μας

ληστεύουν το φεγγάρι μας

Σαφής η συμβολική σημασία του λουλουδιού ( ομορφιά , αγνότητα , μη χρηστικότητα) , του σκυλιού ( πιστότητα , σχέσεις , στήριξη ) και του φεγγαριού (όνειρα) . Η έμφαση που επιτυγχάνεται με αυτή την  νοηματική επανάληψη δυναμώνει περισσότερο με την κλιμάκωση που δημιουργείται (από την γη στον ουρανό / όλος ο κόσμος μας ) αλλά και από την επιλογή των ρημάτων ( κλέβουν , περπατούνε- με την έννοια τσαλαπατούνε, σκοτώνουν , ληστεύουν ) .Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι τοποθετεί υψηλότερα στην κλίμακα το ληστεύουν από το σκοτώνουν . Το ληστεύουν έχει την έννοια της ιδιοποίησης ( το δικό μας το κάνουν δικό τους ) που μαζί με το φεγγάρι / όνειρα δημιουργούν πολύ έντονα την ατμόσφαιρα / εικόνα  της καταστροφής . Αυτή τόσο έντονη αίσθηση δημιουργεί με την σειρά της , πάλι , το ερώτημα : Γιατί γίνεται αυτό κι εμείς γιατί δεν αντιδρούμε .

( Σας δίνω και άλλα στοιχεία για εξάσκηση )

4. Νοηματική επανάληψη / κλιμάκωση :

Αζίζ Νεσίν :Σώπα , μη μιλάς !

Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή
κοψ’ τη φωνή σου, σώπασε
κι επιτέλους
αν ο λόγος είναι άργυρος
η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια, οι πρώτες λέξεις
που άκουσα από παιδί
έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα
μου έλεγαν: «Σώπα».

Στο σχολείο μου έκρυψαν την αλήθεια τη μισή
και μου έλεγαν: «Εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!»
Με φιλούσε το πρώτο αγόρι
που ερωτεύτηκα και μου έλεγε:
«Κοίτα, μην πεις τίποτα, και σώπα!».

Κοψ’ τη φωνή σου, μη μιλάς, σώπαινε.
Κι αυτό βάστηξε μέχρι τα είκοσί μου χρόνια.
Ο λόγος του μεγάλου, η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στα πεζοδρόμια
«Τι σε νοιάζει, μου έλεγαν,
θα βρεις το μπελά σου, τσιμουδιά, σώπα».
Αργότερα φώναζαν οι προϊστάμενοι:
«Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις και σώπα».

Παντρεύτηκα κι έκανα παιδιά και τα έμαθα να σωπαίνουν.
Ο άντρας μου ήταν τίμιος κι εργατικός
κι ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή που του έλεγε «σώπα».
Στα χρόνια τα δίσεχτα οι γείτονες με συμβούλευαν:
«Μην ανακατεύεσαι, πες πως δεν είδες τίποτα και σώπα».
Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμία ζηλευτή
μας ένωνε όμως το «σώπα».

Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι κι οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.
Φτιάξαμε το σύλλογο του «σώπα»,
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μια πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη
αλλά μουγκή!
Πετύχαμε πολλά και φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε και παράσημα
κι όλα πολύ εύκολα, μόνο με το «σώπα».
Μεγάλη τέχνη αυτό το «σώπα».
Μάθε το στα παιδιά σου, στη γυναίκα σου και στην πεθερά σου
κι αν νιώθεις την ανάγκη να μιλήσεις, ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και καν’ την να σωπάσει.
Κοψ’ τη σύρριζα.
Πέταξε την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο απ’ τη στιγμή
που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.
Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.
Δεν θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου
και θα γλιτώσεις απ’ το βραχνά
να μιλάς χωρίς να μιλάς
να λες «έχετε δίκιο, είμαι με σας».

Αχ, πόσο θα ήθελα να μιλήσω ο κερατάς
και δεν θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.
Κόψε τη γλώσσα σου, κοψ’ την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια. Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις
κόψε τη γλώσσα σου.

Για να είσαι τουλάχιστον σωστός
στα σχέδια και τα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και παροξυσμούς
κρατώ τη γλώσσα μου
γιατί νομίζω πως θα έρθει η στιγμή
που δε θ’ αντέξω
και θα ξεσπάσω
και δε θα φοβηθώ
και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω
μ’ έναν φθόγγο
μ’ ένα τραύλισμα
με μια κραυγή
που θα μου λέει:
ΜΙΛΑ !

 https://www.alfavita.gr/koinonia/307575_mila-san-simera-gennietai-o-toyrkos-logotehnis-aziz-nesin

Άσκηση :

Ποιο το θέμα του κειμένου ; 

Βρες 3 κειμενικούς δείκτες που το δημιουργούν . 

Τοποθετήσου επί του θέματος .

 

 ΔΙΟΡΘΩΣΗ  ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ 

ΓΙΑ  ΤΗΝ ΣΙΩΠΗ ΩΣ ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ

 

Που οφείλονται τα λάθη σας :

1)Διαβάζετε βιαστικά τα κείμενα , χωρίς να προσπαθήσετε να τα κατανοήσετε και μάλιστα να επικεντρωθείτε σε ότι καινούριο για σας λένε . Αντίθετα προσπαθείτε να θυμηθείτε και να «φανταστείτε» τι λένε .

2)Το ίδιο κάνετε και με τις εκφωνήσεις των ασκήσεων .

3) Έχετε μάθει κάποια «θεωρία» Λογοτεχνίας την οποίαν δεν εφαρμόζετε πάνω στο κείμενο που σας δίνεται και ανάλογα με το τι σας ζητάει η άσκηση αλλά την «πετάτε» στην απάντησή σας . Χρησιμοποιείτε όρους . όπως «αμεσότητα , ζωντάνια , παραστατικότητα , ρεαλισμός …» χωρίς να γνωρίζετε καλά τι σημαίνουν.

4) Όταν σας λένε να δείξετε , ξεχνάτε ότι αυτό σημαίνει να αποδείξετε και απλώς παραθέτετε αποσπάσματα του κειμένου στην απάντησή σας .

5) Η νοηματική απόδοση ή ακόμα χειρότερα η παράφραση του κειμένου δεν είναι ερμηνεία !

6) Μην γράφετε ξανά και ξανά τα ίδια, αναμασώντας τα,  στην προσπάθειά σας να γεμίσετε σελίδες . Μ αυτόν τον τρόπο το κείμενο σας γίνεται πολύ κουραστικό και χάνονται οι , τυχόν , σωστές σκέψεις σας που υπάρχουν μέσα .

7) Ξεχνάτε ότι μαθαίνει κανείς να γράφει , γράφοντας ! Δεν υπάρχει άλλος τρόπος .

Και μην ξεχνάτε ότι μαθαίνοντας «κόλπα» για να τα βγάλουμε πέρα, καταστρέφουμε την σκέψη μας και δεν θα έχουμε αποτέλεσμα .

Αν θελήσετε να συνεργαστείτε , προλαβαίνετε ακόμα !

 

Θέμα Α

Περίληψη

Η περίληψη είναι ένα κανονικό κείμενο με όλα τα βασικά χαρακτηριστικά ενός κειμένου ( δομή , συνοχή -συνεκτικότητα , οικονομία /λέω όσα χρειάζονται και αυτά που λέω χρειάζονται !) που ανταποκρίνεται ως νόημα στο αρχικό . Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκεί να αναφέρουμε όσες νοηματικές μονάδες υπάρχουν στο αρχικό αλλά να τους δώσουμε την ίδια βαρύτητα ! Πρέπει να μπορεί κανείς να διαβάσει την περίληψη αντί του πρωτοτύπου και να καταλάβει τα ίδια πράγματα .

Στο συγκεκριμένο κείμενο εντυπωσιαστήκατε πολύ από την αναφορά στην τεχνολογία και ατ "γκατζετ" και δώσατε μεγαλύτερη σημασία εις βάρος άλλων ουσιαστικών σημείων του κειμένου .

Η παρατακτική σύνδεση (επίσης , παράλληλα , επιπροσθέτως , ακόμα κλπ ) και η χρονική (αρχικά , ύστερα , τελικά ) δεν εξυπηρετούν στην απόδοση επιχειρηματολογικού λόγου . Αυτό δεν σημαίνει ότι απαγορεύεται η χρήση τους σε κάποια σημεία , αλλά ότι η κατά κόρον χρήση που τους κάνετε είναι προβληματική .

Το να λέτε στην περίληψη " αναφέρει τα λόγια του Α " χωρίς να λέτε κάτι για το περιεχόμενο αυτών των λόγων ή για τον ρόλο που παίζει αυτή η αναφορά , είναι επίσης προβληματικό . 

Να αποφεύγετε τα λόγια του αρχικού κειμένου , όσο μπορείτε . Αυτά «τα δαιμόνια γκάτζετ που δημιουργούν μπαράζ» έκαναν πολύ κακό στην περίληψή σας .

Επίσης δεν χρειάζεται να μεταφέρετε τις ποιητικές εκφράσεις του αρχικού κειμένου ( π,χ, ο ήχος της σιωπής).

Μετφέρουμε σε ένα δικό μας κείμενο την ουσία του αρχικού κειμένου .

 

Θέμα Β

2) Τα τρία σημεία , δεν θα είναι απλώς η παράθεση των σημείων αλλά η ανάλυση τους ώστε να φανεί το πως στηρίζουν την συγκεκριμένη άποψη . (Η μέθοδος που θα ακολουθήσετε είναι αυτή που χρησιμοποιούμε στην ανάλυση του λογοτεχνικού κειμένου )

Η συγκεκριμένη άποψη είναι η καταγγελία της δικτατορίας . Γιατί το α πληθ . στηρίζει κάτι τέτοιο ( ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ) ;

Πρέπει να σκέφτεστε για το συγκεκριμένο ερώτημα ,στο συγκεκριμένο κείμενο , τι χρειάζεται . Ποιοι οι κειμενικοί δείκτες (λέξεις , φρασεις , επιλογες , αποκλίσεις , συνδυασμοί ) δημιουργούν το συγκεκριμένο αποτέλεσμα .

3) Δεν αρκεί να αναφερθείτε στα λόγια που παρατίθενται . Πρέπει να βρείτε τι στηρίζει τι και πως το κάνει .(Το "πως" αναφέρεται στον ρόλο που παίζει κάτι μέσα στο κείμενο . Ο ρόλος αναδεικνύεται με την ανάλυση )

Όταν θεωρείτε ότι μια επιλογή του συγγραφέα έχει ως αποτέλεσμα να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες , πρέπει να πείτε ως προς τι τους ευαισθητοποιεί και να δείξετε και τον τρόπο που το κάνει .

Συχνό γλωσσικό λάθος που κάνατε :

η συγγραφέας - η συγγραφεύς αλλά γενική της συγγραφέως !

εναντίον της    αλλά  ενάντια στην 

4 )Μετατροπή σε Πλάγιο Λόγο και σχολιασμός 

Πολύ σημαντικός ό χρόνος στον οποίον θα βάλουμε το ρήμα εξάρτησης ( Ο Σ. λέει ότι , Ο Σ. έλεγε  ότι , Ο Σ είπε ότι ) αλλάζει τους χρόνους του κειμένου κατά την μετατροπή .

" πως μου είναι αδιάφορη η πολιτική ζωή μου " πως του ήταν αδιάφορη η πολιτική ζωή των Ελλήνων " (το απλό "τους" που θα μπορούσε να μπει είναι ασαφές σ εκείνο το σημείο .

Όσον αφορά τον σχολιασμό , δεν αρκεί να γράψετε , εν είδει ποιήματος , την θεωρία . Αν ήθελαν την θεωρία ,θα σας έκαναν θεωρητική ερώτηση ,όχι πάνω σε κείμενο . Έχοντας την θεωρία στου νου σας θα δείτε στην συγκεκριμένη περίπτωση , τι ισχύει από αυτά και θα δώσετε παραδείγματα , μέσα από τα κείμενα ( το αρχικό και το πλαγιασμένο )

Μην μπλέκετε τις έννοιες :

Το αντίθετο της αμεσότητας είναι η αποστασιοποίηση (όχι το γενικό που αντίθετό του έχει το ειδικό )

Άλλο σημαίνει παρατηρώ κι άλλο συμπεραίνω .Να χρησιμοποιούμε τις λέξεις με το όνομά τους .

Η παραστατικότητα και η ζωντάνια δημιουργούν αμεσότητα και η αμεσότητα  - βεβαίως - εμπλοκή , όχι πειστικότητα . Τα κατ εξοχήν επιχειρηματολογικά κείμενα (επιστημονικά ) δεν είναι γραμμένα σε ευθύ λόγο ,ούτε στοχεύουν σε ζωντάνια και παραστατικότητα αλλά είναι πολύ πειστικά .

Το συγκεκριμένο κείμενο αποδυναμώνεται κατά τον πλαγιασμό επειδή είναι ένα κείμενο που εκφράζει προσωπική θέση και που γραφτηκε για ραδιοφωνική ομιλία (δηλαδή είναι ένα κείμενο προσχεδιασμένου προφορικού λόγου ).Επομένως στο συνεχές μεταξύ γραπτού και προφορικού λ΄γου είναι αρκετά κοντα στον προφορικό . Ο ευθύς λόγος είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά του προφορικού λόγου άρα με τον πλαγιασμό χάνεται ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του κειμένου .

5) Για να δείξετε πως συνδέεται ο τίτλος με το κείμενο , πρέπει πρώτα να αναλύσετε τον τίτλο (το έχουμε κάνει πολλές φορές ). Έτσι θα μπορέσετε να βρείτε με ποια σημεία του κειμένου συνδέεται. 

π.χ. Ο τίτλος δεν παραπέμπει στην έλλειψη σιωπής αλλά στην μεγάλη αξία (πολύτιμος ήχος) της σιωπής ! Δεν μπορούμε να κάνουμε αναλύσεις "στο περίπου "

Θέμα Γ

Τρία σημεία του κειμένου που να στηρίζουν την άποψή σας .

Όταν λέει σημεία ( ιδίως στο Γ θέμα ,αλλά η γνώμη μου είναι να το κάνετε πάντα ) θα αναφέρεστε σε κειμενικούς δείκτες , δεν θα παραθέτετε απλώς αποσπάσματα .Αυτή η παράθεση οδηγεί σε επιφανειακή νοηματική ανάλυση .

Όταν αναφέρεστε σε επαναλήψεις (ιδίως αν δεν είναι ολικές ) θα τις αντιγράψετε όλες και θα πείτε και το είδος τους .

Όταν λέτε ότι κάτι λειτουργεί ως σύμβολο , θα πείτε τί συμβολίζει .

Όταν αναφέρεστε σε μεταφορά ή παρομοίωση ,θα δείξετε τα δύο μέρη της για να μπορέσετε να αναφερθείτε σωστά στην λειτουργία της .

Να αποφεύγετε την αναφορά σε πολύ μεγάλα τμήματα του κειμένου , είναι σαν να γενικολογείτε . Εστιάστε σε μικρότερες μονάδες από τις οποίες αποτελούνται τα μεγάλα τμήματα .(π.χ. Η αναφορά σας σε όλη την στροφή δεν εξυπηρετεί πολύ .Καλύτερα να εστιάσετε στην επανάληψη, στην μεταφορά ,στην δημιουργία συμβόλων από τα οποία αποτελείται η εικόνα .)

 

 

Θέμα Δ

Προσφώνηση : Προσέχουμε πού μας λέει η εκφώνηση του θέματος ότι απευθυνόμαστε . Όταν πρόκειται για συνέδριο "Αγαπητοί Σύνεδροι " είναι μια αποδεκτή προσφώνηση . Επίσης « Αγαπητοί Ακροατές» είναι πάντα αποδεκτό .

Λάθη : Συμμαθητές  ( Η ΟΥΝΕΣΚΟ είναι διεθνής οργανισμός νέων !)

Παρευρισκόμενοι ( !) Σας το έχω ξαναπεί .ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ τέτοια προσφώνηση . Οι προσφωνήσεις εκφράζουν την ιδιότητα με την οποία κάποιοι συμμετέχουν σε μια ομιλία .Το ότι παρευρίσκονται είναι κατάσταση , δεν είναι ιδιότητα .

Προσκεκλημένοι ( ο όρος χρησιμοποιείται σε συγκεντρώσεις εορταστικές , όπου η μόνη ιδιότητα είναι ότι προσκλήθηκαν . Στο συνέδριο είναι άλλη η διαδικασία :συμμετέχουν σε εργασίες πάνω σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα )

Συνομήλικοι (δεν αποτελεί ιδιότητα που τους επιτρέπει την πρόσβαση στο συνέδριο )

Συνομιλητές ( δεν συνομιλούν , δεν γίνεται διάλογος ή κουβέντα )

Λάθη συνοχής :

Η λέξη "τέλος " ως συνδετική , έχει νόημα μόνο όταν έχει προηγηθεί κατάλογος ιδεών ή απόψεων ή καταστάσεων . Δεν μπορεί να λέτε δυο πράγματα (ή καμιά φορά και ένα ) και να λέτε "τέλος" 

Η λέξη "αρχικά " θέλει προσοχή στην χρήση της .Όταν ξεκινάμε πρόταση με το "αρχικά " περιμένουμε ότι "στην συνέχεια " κάτι θα αλλάξει .

Κατ΄αρχάς : πρώτα -πρώτα (αυτό θέλετε να πείτε όταν λέτε ¨αρχικά")

Κατ αρχήν : Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μου ! ( Καταρχήν πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι πλασμένος για την Ελευθερία )

Αν πείτε : "Αρχικά πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι πλασμένος για την Ελευθερία" , είναι σαν να λέτε ότι στην συνέχεια αυτό θα αλλάξει .

Εξαρχής : από την αρχή .

Επειδή , έχω παρατηρήσει ότι σε όλους , έχει δημιουργηθεί η κακή συνήθεια να χρησιμοποιείτε λάθος το αρχικά και δυσκολεύεστε να διορθωθείτε , καλύτερα , πάψετε να το χρησιμοποιείτε !

"όπως προανέφερα " Αυτή η φράση έχει νόημα ,σε ένα μεγάλο κείμενο , όπου ο ομιλητής υπενθυμίζει στους ακροατές κάτι που είχε πει πολύ πιο πριν και ενδέχεται να το έχουν ξεχάσει .Δεν χρησιμοποιείται τρεις γραμμές πιο κάτω από αυτό στο οποίο αναφερόμαστε .

"πιο συγκεκριμένα " : Η φράση αυτή χρησιμοποιείται αν πράγματι από κάτι πιο γενικό που ειπώθηκε προχωράτε σε κάτι πιο συγκεκριμένο , εστιάζετε κάπου . Έχω παρατηρήσει ότι την χρησιμοποιείτε συχνά χωρίς νόημα.

«κατά τη γνώμη μου , πιστεύω» : συχνό λάθος .Και οι δυο φράσεις σημαίνουν το ίδιο και γι αυτό δεν χρειάζεται να τις βάζετε μαζί .

 

Λάθη επί του περιεχομένου :

Πολλοί αντικατέστησαν τον πολιτικό αυταρχισμό με τα αυταρχικά καθεστώτα (δικτατορίες). Δεν είναι το ίδιο ! Πολιτικές αυταρχισμού συναντάμε και σε δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις . Έτσι ξέφυγαν από το θέμα και μίλησαν για επαναστάσεις ολόκληρου του λαού εναντίον των δικτατόρων . Δεν ήταν αυτό το θέμα . 

Κάποιοι έγραψαν έκθεση για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον οποιονδήποτε .Θα μπορούσε να είναι το θέμα αυτό ,αλλά δεν ήταν . 

Το θέμα είναι πολιτικό δεν είναι ψυχολογικό !

Κάποιοι έγραψαν έκθεση για τις" Μορφές καταστρατήγησης ελευθεριών " .Αυτό ήταν το θέμα του συνεδρίου , όχι της ομιλίας .

Ερωτήσεις (ενδεικτικά) που μας δημιουργεί το θέμα :

( Η απάντησή τους ή καλύτερα η διερεύνηση τους , θα σας οδηγήσει λίγο βαθύτερα για να υπάρξει ανάπτυξη του θέματος και να μην επαναλαμβάνετε τα ίδια )

 Πολιτικός αυταρχισμός : Τι είναι ;

Μπορεί να φέρει η σιωπή αποτέλεσμα ή ο λόγος ;

Σε ποιες περιπτώσεις η σιωπή είναι χρυσός ; Γιατί αυτό δεν ισχύει στην πολιτική ζωή ; (Τι είναι η Πολιτική ζωή ; Ενδιαφέρον για τα κοινά – επικοινωνία ) Γιατί ο κόσμος επιλέγει να μην μιλά ; ( φόβος –αδιαφορία για τα κοινά/ ατομισμός ) . Ποια είναι η δύναμη του λόγου ; ( συνειδητοποίηση , καταγγελία , συσπείρωση κόσμου - Λόγος/Λογική  ) . Γιατί η εξουσία , όσο μπορεί , φιμώνει τους πολίτες ; Γιατί προσπαθεί να κάνει ώστε να ακουστούν άλλες φωνές – υπέρ αυτής – δυνατότερα ;

Βασική προϋπόθεση να έχουμε λόγο , δηλαδή να έχουμε άποψη και δυνατότητα έκφρασης , που σημαίνει να έχουμε σκέψη .

Και γνώση ! Να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στον τόπο μας… Χρειάζεται πολιτική συνείδηση .

Άραγε ξέρουμε τι συμβαίνει στον τόπο μας  ;