Β1-Β2 6ο μάθημα Ιστορίας :
Αφού με τις προηγούμενες ασκήσεις πάνω σε πηγές μελετήσαμε την αγροτική τάξη και την αριστοκρατία , ήρθε η ώρα να ασχοληθούμε με μια άλλη τάξη που αναδύεται στην Αυτοκρατορία κατά τους χρόνους της ακμής της (9ος-11οςαι. μ. Χ. )
Α ) Μελετώντας τις πηγές α )προσδιορίστε τα επαγγέλματα με τα οποία ασχολείται αυτή η τάξη ,
β) τ
ους τομείς στους οποίους ανήκαν οι διάφορες επιχειρήσεις, καθώς και
γ )την σημασία που είχε για την Αυτοκρατορία αυτή η κοινωνική τάξη .
Β ) α) Τι ήταν το Επαρχικόν Βιβλίον; β) Σε ποια επαγγελματική ομάδα αναφέρεται το παρακάτω απόσπασμα του Επαρχικού Βιβλίου; γ ) Με ποιους τρόπους το κράτος προσπαθούσε να ελέγχει το εμπόριο (σύμφωνα με το απόσπασμα); δ) Θεωρείτε σημαντική αυτήν την προσπάθεια και γιατί;
Γ ) Μελετώντας τον χάρτη της περιόδου (από το GEACRON ) και συνδυάζοντάς τις ιστορικές σας γνώσεις που νομίζετε ότι οφείλεται η δημιουργία και η άνοδος αυτής της τάξης ;
(σχολικό βιβλίο κεφ Οικονομία σελ.34 )
Πηγή 1
Η πόλη στα μάτια ενός περιηγητή (12 ος αι.)
Η Κωνσταντινούπολη είναι μία θορυβώδης πόλη: από όλες τις χώρες
έρχονται εδώ άνθρωποι από στεριά και θάλασσα, για να εμπορευθούν. Σ' όλο τον
κόσμο δεν υπάρχει παρόμοια πόλη έξω από τη Βαγδάτη, τη μεγάλη πόλη, που ανήκει
στο Ισλάμ. Η Κωνσταντινούπολη έχει αναρίθμητα κτίρια. Χρόνο με το χρόνο οι
φόροι από όλη την Ελλάδα (δηλαδή τις βαλκανικές επαρχίες) μεταφέρονται εδώ,
όπου τα κάστρα είναι γεμάτα από μεταξωτά ενδύματα, πορφύρα και χρυσάφι. Τέτοια
κτίρια, τέτοια πλούτη δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Λέγεται ότι
καθημερινά έσοδα της Πόλης, δηλαδή τα ενοίκια από τα δημόσια καταστήματα και οι
δασμοί που επιβάλλονται στους εμπόρους που έρχονται από τη στεριά και τη
θάλασσα, φθάνουν τα 20.000 χρυσά νομίσματα.
Βενιαμίν εκ Τουδέλης, στο :Α. Sharf, Byzantine
Jewry. Νέα Υόρκη 1973. 135.
Πηγή 2
1Οι ιχθυοπράτες να
διαμένουν στις μεγάλες καμάρες της πόλης πουλώντας τα ψάρια που έπιασαν φρέσκα.
Κάθε καμάρα να έχει έναν επιστάτη, για να επιβλέπει πώς έγινε η αγορά στην άκρη
της θάλασσας και πως γίνεται η εκποίηση των ψαριών. Για τις υπηρεσίες του να
κερδίζει ένα μιλιαρήσιον* για κάθε χρυσό νόμισμα.
2. Δεν επιτρέπεται στους
πωλητές να παστώνουν ή να πωλούν τα ψάρια στους ξένους, που ακολούθως τα
μεταφέρουν στο εξωτερικό. Μόνο τα περισσευούμενα επιτρέπεται να παστωθούν, για
να μη χαλάσουν.
3. Οι επιστάτες των
ιχθυοπρατών πρέπει να έρχονται κάθε πρωί στον έπαρχο και να αναφέρουν πόσα
λευκά ψάρια έπιασαν τη νύχτα, για να πωλούν τα ψάρια στους κατοίκους σύμφωνα με
τους ορισμούς του. Όσοι τολμούν να ενεργούν αντίθετα στις διατάξεις να
εκδιώκονται από το σύστημα, αφού δαρθούν και κουρευτούν.
Επαρχικόν Βιβλίον, 17, 1-4,
εκδ. J. Koder, Βιέννη
Πηγή 3
α. Οι μυρεψοί οφείλουν να παραλαμβάνουν από τους εισαγωγείς
την πραμάτεια που τους αναλογεί, στην τιμή που έχει κάθε είδος, την ημέρα που
εισάγεται στην Κωνσταντινούπολη από εμπόρους της Χαλδίας ή της Τραπεζούντας ή
κάποιας άλλης περιοχής [...]. Και ας εμπορεύονται πιπέρι, ναρδό σταχυ κανέλα,
ξυλαλόη, άμβαρ, μόσχο, λιβάνι, σμύρνα, βαρζί (κόκκινη βαφή), λουλάκι, λάκα,
λαζούρι, χρυσόξυλο, ζυγαία, και ό,τι άλλο σχετικό με τη μυρεψική και τη βαφική.
Επαρχικόν Βιβλίον, 10. 2,
έκδ. J. Koder, Βιέννη
1991, 110-111
β. Στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας είναι η
Τραπεζούντα. Εκεί, στη διάρκεια του έτους, γίνονται πολλές εμπορικές εκθέσεις,
και έρχονται πολλοί λαοί για εμπόριο: Μουσουλμάνοι, Βυζαντινοί, Αρμένιοι και
άλλοι, ακόμη και άνθρωποι από την Κιργιζια.
Al-Mas'udi, Χρυσά λιβάδια,
γερμ. μετ. G. Rotter, Μόναχο 1982, 85 εξ.
γ. Η Τραπεζούντα είναι συνοριακή πόλη των
Ρωμαίων. Εκεί μεταβαίνουν όλοι μας οι έμποροι. Όλα τα υφάσματα της ελληνικής
βιοτεχνίας, όλα τα μεταξωτά που εισάγονται στην επικράτεια του Ισλάμ,
μεταφέρονται διάμέσου της Τραπεζούντος.
Al-Istakri, γαλ. μετ. Defremery, Journal Asiatique 14 (1849) 462.
Πηγή 4
Οι έμποροι και οι βιοτέχνες ήταν οργανωμένοι σε
συντεχνίες ή επαγγελματικά σωματεία (συστήματα).
Το ύψος της παραγωγής και οι τιμές των προϊόντων ήταν προκαθορισμένες. Η
λειτουργία των συστημάτων στην Κων/λη καθοριζόταν από το Επαρχικόν Βιβλίον, συλλογή
διατάξεων των αρχών του 10ου αι.
(σχολικό βιβλίο της Β Γυμνασίου )
Πηγή 5
Η συνεχής
ανάπτυξη της αστικής οικονομίας οδήγησε στη δημιουργία της μεσαίας τάξης (τάξης
των επιχειρηματιών), αποτελούμενης από εμποροβιοτέχνες, ναυκλήρους και
τραπεζίτες. Οργανωμένη σε συντεχνίες ή αδελφότητες υποκινούσε συχνά λαϊκά
κινήματα κατά των ευγενών και έφτασε στο απόγειο της κοινωνικής και πολιτικής
της επιρροής στα μέσα του 11ου αι. Οι πολυάριθμες λαϊκές μάζες των πόλεων
(δήμος) αποτελούνταν από φτωχούς που εργάζονταν περιστασιακά ή ήταν άνεργοι.
(σχολικό βιβλίο Β
Γυμνασίου )
