Β1-Β2 : 8ο Μάθημα Ιστορίας ( on line )

Στο σημερινό μάθημα  είδαμε πώς  καταπιανόμαστε με μια άσκηση με πηγές  , επισημάναμε τα οφέλη μιας  τέτοιας διαδικασίας και υπογραμμίσαμε την αξία της ενεργητικής συμμετοχής του μαθητή στο μάθημα (να πάρει στα χέρια του την διαδικασία της μάθησης ) και στον βοηθητικό ρόλο που θα πρέπει να έχει ο δάσκαλος .

Με αφορμή την πηγή από το αμέσως προηγούμενο μάθημα για το βυζαντινό νόμισμα και την αξία του μιλήσαμε για τον ρόλο του νομίσματος ( πραγματικό και συμβολικό ) και για την πολιτική ιδεολογία που είναι αποτυπωμένη πάνω του .

Με αφορμή μια πηγή για την Αστική τάξη που δημιουργήθηκε κατά τον 10ο με 11ο αιώνα  είδαμε πως η μελέτη του χάρτη μας δίνει τα κλειδιά για την κατανόηση της δημιουργίας αυτής της τάξεως .

Άσκηση :

Βασισμένοι στις 3 πηγές που σας δίνονται και που αφορούν την περίοδο μετά τον θάνατο του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου  Ποια επί μέρους προβλήματα της Αυτοκρατορίας εντοπίζονται σε κάθε πηγή; Περιγράψτε την κατάσταση που επικρατούσε στην Αυτοκρατορία . Πως θα την χαρακτηρίζατε; 

Σημείωση  :

 Η μάχη του Μαντζικέρτ μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και των Σελτζούκων έλαβε χώρα στις 26 Αυγούστου του 1071, κοντά στο Μαντζικέρτ (σημερινό Μαλαζγκίρτ στην Τουρκία). Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ' Διογένης ηττήθηκε, αιχμαλωτίστηκε και απελευθερώθηκε μετά την καταβολή λύτρων, ενώ η Βυζαντινή αυτοκρατορία υποχρεώθηκε στην καταβολή ετήσιου φόρου και την παραχώρηση μερικών φρουρίων στους Σελτζούκους. Αυτή η πανωλεθρία των βυζαντινών στρατευμάτων και, κυρίως, η εσωτερική πολιτική παράλυση που ακολούθησε, επέτρεψε τη μόνιμη εγκατάσταση των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία.

Πηγή 1

 Στους ξένους, αν δεν κρατάνε από βασιλική γενιά στη χώρα τους, να μην απονέμεις μεγάλους τίτλους ούτε να τους εμπιστεύεσαι μεγάλες εξουσίες. Κάνοντας κάτι τέτοιο, σίγουρα και τον εαυτό σου θα μειώσεις αλλά και τους ρωμαίους άρχοντές σου. Διότι, όταν θα τιμήσεις έναν ξένο που έχει έλθει από ταπεινή γενιά με το αξίωμα του πριμικηρίου ή του στρατηγού, ποια αντάξια στρατηγία θα δώσεις στον Ρωμαίο; Σίγουρα θα τον κάνεις εχθρό.

    Αλλά και στη χώρα του, αν ακούσουν ότι αυτός ανέβηκε σε τέτοιους τίτλους, όλοι θα γελάσουν και θα πουν: «Εμείς εδώ δεν τον είχαμε άξιο για τίποτα, κι όταν πήγε στη Ρωμανία κατάφερε να πάρει τέτοιο αξίωμα. Φαίνεται ότι στη Ρωμανία δεν υπάρχει κανένας ικανός άνθρωπος, γι' αυτό ανέβηκε τόσο ψηλά ο δικός μας [....]».

    Πολύ συμφέρει τη Ρωμανία, κύριέ μου, να μην τιμά τους ξένους με μεγάλα αξιώματα [...].

Κεκαυμένος, Στρατηγικό, σετ. Δ. Τσουγκαράκης, εκ. Κανάκε, Αθήνα 1996, 250.

Πηγή 2

Ο στρατός του Ρωμανού Δ' Διογένη,
που ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ

     Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων αλλά ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από Βουλγάρους, Όζους και άλλους ξένους που έτυχε να βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βαράγγους. Όλοι αυτοί [...] δεν ήταν παρά λίγοι άντρες τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοι [...].

     Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη [...]. Αντίθετα οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο.

Κεδρηνός II, 668-669.

Πηγή 3

Οι συνέπειες της μάχης του Ματζικέρτ Από την εποχή των διαδόχων του Διογένη, οι βάρβαροι καταπάτησαν τα σύνορα της αυτοκρατορίας των Ρωμαίων… Η δύναμη των βαρβάρων δεν περιορίστηκε παρά μόνο όταν άρχισε η βασιλεία του πατέρα μου (Αλεξίου Α΄ Κομνηνού). Εξακόντισαν σπαθιά και λόγχες κατά των Χριστιανών, έκαναν μάχες, πολέμους, σφαγές. Πόλεις αφανίστηκαν, περιοχές λαφυραγωγήθηκαν, ολόκληρη η χώρα των Ρωμαίων βάφτηκε με το αίμα των Χριστιανών. Ορισμένοι έπεσαν θλιβερά από τόξα και λόγχες, άλλοι σύρθηκαν από τα σπίτια τους στην αιχμαλωσία στις πόλεις της Περσίας. Πάνω απ’ όλα βασίλευε ο τρόμος, και όλοι έτρεχαν να κρυφτούν στις σπηλιές, τα δάση, τα βουνά τους λόφους... Άννα Κομνηνή III, 229, στο: Σπ. Βρυώνης, ό.π., 147-